بصیرت - صفحه 70

توضيحى در باره اين كه بصيرت ، حاصل عبرت آموختن است يا عامل آن؟

بر پايه شمارى از رواياتِ فصل چهارم ، پندآموزى ، عامل پديد آمدن بصيرت است :
مَنِ اعتَبَرَ أبصَرَ .۱
هر كه عبرت بياموزد ، بينا مى شود .
به عكس ، روايات اين فصل (پنجم) ، دلالت دارند بر اين كه بصيرت ، پديدآورنده عبرت آموزى است :
بِالاِستِبصارِ يَحصُلُ الاِعتِبارُ .۲
با بصيرت است كه عبرت آموختن ، حاصل مى شود .
بنا بر اين ، جا دارد كه اين سؤال مطرح شود كه : چگونه مى شود بصيرت ، هم حاصل عبرت آموزى باشد و هم عامل آن ؟ و آيا اين امر ، بعيد نيست ؟ آيا احاديث اين دو فصل ، با هم تعارض ندارند؟
پاسخ ، منفى است ؛ زيرا بصيرتى كه پديدآورنده اعتبار است ، با بصيرتى كه حاصل آن است ، تفاوت دارد .
توضيح مطلب ، اين كه بصيرت نخست ، بينشى است كه ذاتا همه انسان ها از آن برخوردارند و با ره نمودهاى انبياى الهى ، تقويت مى شود . عمل به مقتضاى اين

1.ر ك : ص ۴۱۲ ح ۶۰ .

2.ر ك : ص ۴۳۴ ح ۱۰۱ .

صفحه از 116