1.ابن ابى الحديد مى گويد : اين سخن او كه : «سرزمين شما به آب ، نزديك و از آسمان ، دوراست» ، در باره معناى جمله «به آب ، نزديك است» قبلاً توضيح داديم و گفتيم كه بصره دو بار در آب درياى فارس غرق شد . مرادش از جمله «به آب ، نزديك است» يعنى به غرق شدن و زير آب رفتن ، نزديك است ؛ و امّا جمله «از آسمان ، دور است» ، دانشمندان علم هيئت و دانش نجوم مى گويند كه دورترين نقطه زمين از آسمان ، «ابلّه» است و اين با سخن ايشان سازگارى دارد . معناى دورى از آسمان در اين جا ، دور بودن آن نقطه خاصّ زمين از دايره معدّل النهار است . شهرها از اين جهت متفاوت اند . رصدها و ابزارهاى نجومى ثابت كرده اند كه دورترين نقطه مسكونى از دايره معدّل النهار ، اُبُلّه است و ابلّه ، همان كرسى بصره است . اين مطلب از اختصاصات امير مؤمنان عليه السلام است ؛ زيرا او از موضوعى خبر داده كه عرب ها با آن آشنايى نداشتند و متوجّه آن نمى شدند ؛ بلكه فقط دانشمندان نكته سنج و باريك بين ، آن را در مى يابند ، و اين از اسرار و مطالب غريبِ بديع ايشان است (شرح نهج البلاغة ، ابن ابى الحديد : ج ۱ ص ۲۶۸) . احتمال هم دارد كه مراد از دورى بصره از آسمان ، دورى از آسمان رحمت و آمادگى داشتن براى نزول عذاب باشد (ر .ك : بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۲۴۷) .