بروز نشانه هاى بلوغ در دختر و پسر ، بستگى تام به آب و هواى محلّ زندگى ، تغذيه ، فرهنگ و... دارد . البتّه در ميزان تأثير اين عوامل ، وحدت نظر نيست . در اين باره يكى از صاحب نظران مى نويسد :
نژاد ، تغذيه و عوامل فيزيكى و روانى موجود در محيط زندگى نيز در زمان ظهور بلوغ و ميزان ترشّح هورمون هاى مربوط اثر مى گذارد . مثلاً ويتامين Eرا از جمله عوامل تغذيه اى مؤثّر به شمار مى آورند . همچنين نژاد و عوامل فيزيكى محيط جغرافيايى در بعضى اقوام مناطق گرمسير نزديك خطّ استوا ، موجب بلوغ زودرس مى شود .
آثار بلوغ جسمانى دختران در حبشه ـ كه از ممالك آفريقايى به شدّت گرمسير است ـ در نُه يا ده سالگى بروز مى كند، در حالى كه در لابونى ، شمالى ترين منطقه اروپا ، در شمال شبه جزيره اسكانديناوى ، در هجده سالگى رخ مى دهد .
وضع نامساعد اخلاقى در اجتماعات بى بند و بار نيز باعث بلوغ زودرس در آن جوامع مى شود ... .
سنّ پيدايش بلوغ در نژادهاى مختلف فرق مى كند و عوامل محيطى ، فرهنگى ، خانوادگى ، موروثى و تغذيه اى در پيدايش بلوغ ، مؤثّر است. به عنوان مثال، در هندوستان ، دخترها ديرتر از دخترهاى انگليسى و آمريكايى بالغ مى شوند و حتّى بعضى از محقّقين ، چنين برآورد كرده اند كه در كشورهاى اروپايى ، هر ده سال ، دخترها در حدود سه يا چهار ماه زودتر از سنينى كه قبلاً بالغ مى شدند ، به بلوغ مى رسند . در ايران نيز ، مطالعات آمارى در مقايسه بين سنّ قاعدگى دختران و مادران و مادربزرگ هاى آنان ، پايين آمدن سنّ قاعدگى را به مرور زمان نشان مى دهد . ۱
1.بلوغ ، احمد صبور اردوبادى ، ص ۱۴۹ و ۱۵۰ .
