تا آن گاه كه به اَشُدّ خود رسد و چهل ساله شود» .
اين آيه اشاره به آن است كه «بلوغ اَشُد» كه دوران كمال و قوّت آدمى است ، در چهل سالگى به پايان مى رسد ، چنان كه در حديثى از ابو بصير نقل شده كه امام صادق عليه السلام فرمود :
إذا بَلَغَ العَبدُ ثَلاثاً و ثَلاثينَ سَنَةً فَقَد بَلَغَ أشُدَّهُ و إذا بَلَغَ أربَعينَ سَنَةً فَقَدِ انتَهى مُنتَهاهُ و إذا بَلَغَ إحدى و أَربَعينَ فَهُوَ فِى النُّقصانِ . 1
هر گاه بنده به سى و سه سالگى برسد ، به اَشُدّ خود رسيده است و هر گاه به چهل سال برسد ، به نهايت [رشد] خود رسيده است ، و هر گاه به چهل و يك سالگى رسد ، رو به كاستى است» .
بر اساس اين احاديث ، دوران «بلوغ اَشُد» ، با احتلام 2 آغاز مى شود ، در سى و سه سالگى اوج مى گيرد و در چهل سالگى كامل مى گردد ، و شايد حكمت آن كه خاتم انبيا صلى الله عليه و آله در سنّ چهل سالگى به رسالت مبعوث گرديد ، اين است كه آن بزرگوار در اين سن ، بيشترين آمادگى را براى انجام مسئوليت سنگين مديريت ، هدايت و رهبرى جامعه داشت .
نتيجه بررسى آيات بلوغ
با تأمّل در آياتى كه موضوع «بلوغ» در آنها مطرح شده است ، مى توان به اين نتايج
1.تفسير العيّاشى : ج ۲ ص ۲۹۲ ح ۷۲ ، الخصال : ص ۵۴۵ ح ۲۳ ، بحار الأنوار : ج ۶ ص ۱۲۰ ح ۷ .
2.گفتنى است كه در حديثى كه با سند صحيح از امام صادق عليه السلام نقل شده آمده : «إذا بلغ أشدّه ثلاث عشرة سنة و دخل فى الأربع عشرة ، وجب عليه ما وجب على المحتلمين احتلم أو لم يحتلم؛ هر گاه به اَشُدّ خود رسد، يعنى سيزده سالش تمام و وارد چهارده سالگى شود ، آنچه [از تكاليف] بر محتلم شوندگان واجب است، بر او واجب مى گردد ، خواه محتلم شده باشد يا نشده باشد...» (الكافى : ج ۷ ص ۶۹ ح ۷). براساس اين حديث، «بلوغ أشدّ» در سنّ سيزده سالگى آغاز مى شود؛ ليكن به دليل تعارض اين حديث با احاديث ديگر ، مشهور فقها ، طبق آن فتوا نداده اند .
