1.در متن عربى حديث ، «شقاشق» (جمع شقشقه) است، چنان كه در الإصابة و كنز العمّال آمده است . شقشقه ، پوست و كيسه قرمزى است كه شتر عربى از دهانش بيرون مى آورد و آن را باد مى كند و از گوشه دهانش نمايان مى گردد . نسبت دادن سخن پردازى به شيطان ، به خاطر دروغ و باطلى است كه در آن وارد مى شود؛ امّا به نظر مى رسد كه با توجّه به عبارت «تشقيق الكلام» ـ كه در احاديث پيشين آمده بود ـ ، همان «شقائق» درست و بلكه مناسب تر باشد .م.

2.در الأدب المفرد ، «سپس پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود ...» آمده است .

3.شريف رضى قدس سره مى گويد : اين سخن، مَجاز است و مراد از آن ، اين است كه گاهى اوقات ، بيان با آراستن و زيباسازى آن و حسن معارض و مطالعش چنان دل فريب مى شود كه انسان را از حالت خشم و تندى به آرامش و نرمش مى كشاند و آتش كينه ها را فرو مى نشاند و تصميمات را لغو مى كند و سركشى را از بين مى برد ، تا جايى كه خصم كينه توز را به يار موافق و دشمن سرسخت را به دوست نزديك ، تبديل مى كند .