بلاغت (رسايى و شيوايى گفتار) - صفحه 41

۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به عبد اللّه بن رواحه ـ :از سجع گويى خوددارى كن ؛ ۱ زيرا به هيچ بنده اى چيزى بدتر از زبان آورى [و افسار گسيختگى در زبان ]داده نشده است .

۶۱.امام على عليه السلام :بسيارى از خطابه ها ، ژاژْخايى ۲ شيطانى است .

۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدترين هاى امّت من ، افراد پرگوى ژاژخاى زياده گويند و بهترين هاى امّتم ، آنان اند كه خوش خوى ترند .

۶۳.مسند ابن حنبلـ به نقل از ابو هريره ـ :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : «آيا شما را از بدترين هايتان خبر ندهم ؟» و فرمود : «آنان كه پُرگوى و بيهوده گوى اند . آيا شما را از بهترين هايتان خبر ندهم ؟ خوش اخلاق ترينِ شما» .

1.ظاهرا مراد از «سجع گويىِ» نهى شده در اين حديث ، مطلق سجع نيست؛ بلكه مقصود ، آن سجعى است كه در راه باطل به كار گرفته شود .

2.شقاشق ـ كه در متن عربى حديث آمده ـ ، جمع «شَقشَقه (ژاژخايى ، ياوه گويى ، پرگويى)» است . در اين حديث ، ايشان براى شيطان ، همچون شتر، «شِقشِقه» فرض كرده و خطبه ها را به او نسبت داده؛ چون در اين گونه سخنرانى ها و خطبه خوانى ها ، دروغ، راه مى يابد و گوينده به راست و دروغ ، اهمّيت نمى دهد و هر چه خواست ، بر زبان مى آورد .

صفحه از 61