241
منتخب ميزان الحكمه

66 تجسّس

335 ـ نهى از عيبجويى مردم

قرآن :

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد؛ زيرا پاره اى از گمانها گناه است. و تجسّس نكنيد و از يكديگر غيبت مكنيد، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ پس آن را ناخوش مى داريد. و از خدا بترسيد . همانا خداوند توبه پذير و مهربان است».

حديث :

۱۰۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از گمان دورى كنيد؛ زيرا گمان دروغترين سخن است. در پى شنيدن سخنان مردم و كشف عيب آنان نباشيد.

۱۰۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :من مأمور نيستم كه دلهاى مردم را بكاوم و درونشان را بشكافم.

۱۰۶۸.كنز العمّال :عمر بن خطّاب در مدينه شبگردى مى كرد. صداى آواز خواندن مردى را از خانه اى شنيد. از ديوار خانه بالا رفت و گفت: اى دشمن خدا! خيال كرده اى كه خداوند براى تو گنهكار پرده پوشى مى كند؟! آن مرد گفت: اى امير مؤمنان! تو هم درباره من تند نرو . اگر من يك گناه كردم تو سه گناه مرتكب شدى:
خداوند فرموده است: «تجسّس نكنيد» و تو تجسّس كردى. فرموده است: «از درها وارد خانه ها شويد» و تو از ديوار بالا آمدى. بدون اجازه بر من وارد شدى، درحالى كه خداوند متعال فرموده است: «وارد خانه هاى جز خود نشويد مگر آن كه اجازه بگيريد و بر اهل آنها سلام كنيد» . عمر گفت: اگر تو را ببخشم دست از اين كارها بر مى دارى؟ گفت: آرى. عمر او را بخشيد و از منزلش بيرون رفت.

336 ـ آثار تجسس از عيوب مردم

۱۰۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :لغزشهاى مسلمانان رانجوييد كه هر كس لغزشهاى برادرش را پى جويد خداوند لغزشهاى او را پيگيرى مى كند و هر كه را كه خداوند عيبجويى كند رسوايش مى سازد هر چند در اندرون خانه خود باشد.

۱۰۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از زن بد كاره نپرسيد: چه كسى با تو فسق كرد؟ زيرا همان گونه كه به راحتى مرتكب فحشا مى شود به راحتى هم مسلمان بى گناهى را بدنام مى كند.

۱۰۷۱.امام صادق عليه السلام :از دين و آيين مردم پرس وجو مكن كه بى دوست مى مانى.

۱۰۷۲.سنن ابو داوود به نقل از يكى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله :از پيامبر خدا شنيدم كه مى فرمود : اگر تودر پى كشف اسرار و عيوب مردم باشى ، آنها را تباه مى كنى و يا در صدد تباه كردن آنها برآمده اى .

ر.ك : عيب ، باب 1406 .


منتخب ميزان الحكمه
240

66 التجسّس

335 ـ النَّهيُ عَن تَعَقُّبِ عُيوبِ النّاسِ

الكتاب:

(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلا تَجَسَّسُوا وَلا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ) . ۱

الحديث :

۱۰۶۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إيّاكُم والظَّنَّ ، فإنَّ الظّنَّ أكْذَبُ الحَديثِ، ولا تَحَسَّسوا، ولا تَجَسَّسوا ۲ . ۳

۱۰۶۷.عنه صلى الله عليه و آله :إنّي لَم اُؤمَرْ أنْ اُنقِّبَ عن قُلوبِ النّاسِ ولا أشُقَّ بطُونَهُم . ۴

۱۰۶۸.كنز العمّال :أنّ عمرَ بنَ الخطّابِ كانَ يَعُسُّ بالمدينةِ مِن اللّيل، فسمِعَ صَوتَ رجُلٍ في بَيتٍ يَتَغنّى، فتَسَوّرَ علَيهِ ، فقالَ : يا عدوَّ اللّهِ، أظَنَنْتَ أنَّ اللّهَ يَسْتُرُكَ وأنتَ في مَعصِيَتِهِ ؟ ! فقالَ : وأنتَ يا أميرَ المؤمنينَ، لا تَعْجَلْ علَيَّ ، إن أكُنْ عَصَيتُ اللّهَ واحِدةً فقد عَصَيتَ اللّهَ في ثلاثٍ:
قالَ: «ولا تَجَسَّسوا» وقد تَجَسَّسْتَ ، وقالَ: «وأتُوا البُيوتَ مِن أبوابِها» وقد تَسَوَّرْتَ علَيَّ ، وقد دخَلْتَ علَيَّ بغيرِ إذنٍ ، وقالَ اللّهُ تعالى: «لا تَدْخُلوا بُيوتا غيرَ بيـوتِكُـم حتّـى تَستـأنِسـوا وتُسلّمـوا علـى أهلِها» . ۵ قالَ عُمرُ : فهلْ عندَكَ مِن خيرٍ، إن عَفَوتُ عنكَ ؟ قالَ: نَعَم ، فعَفا عنهُ وخَرجَ وتَركَهُ . ۶

336 ـ آثارُ التَّجسُّسِ عن الناسِ

۱۰۶۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا تَطلُبوا عَثَراتِ المؤمنينَ ؛ فإنّ مَـن تَتَبّعَ عَثَراتِ أخيهِ تَتَبّعَ اللّهُ عَثَراتِهِ ، ومَن تَتَبّعَ اللّهُ عَثَراتِهِ يَفْضَحْهُ ولو في جَوفِ بَيتِهِ . ۷

۱۰۷۰.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَسألوا الفاجِرَةَ : مَن فَجَرَ بِكِ ؟ فكما هانَ علَيها الفُجورُ ، يَهونُ علَيها أنْ تَرميَ البَريءَ المسلِمَ . ۸

۱۰۷۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لا تُفَتِّشِ النّاسَ عن أديانِهِم فتَبقى بلا صَديقٍ . ۹

۱۰۷۲.سنن أبي داوود عن بعض الأصحاب :سَمِعتُ رَسُول اللّهِ صلى الله عليه و آله يَقُولُ : إنَّكَ إِنْ اتَبَعتَ عَوراتِ الناس أَفسَدْتَهُم أَوكِدتَ أَن تُفسِدَهُم . ۱۰

(انظر) العيب : باب 1406 .

1.الحجرات : ۱۲.

2.قال العلماء : التحسّس : الاستماع لحديث القوم ، والتجسّس: البحث عن العورات ، وقيل : هو التفتيش عن بواطن الاُمور ، وأكثر ما يقال في الشرّ ، والجاسوس صاحب سرّ الشرّ ، والناموس صاحب سرّ الخير (هامش المصدر) .

3.صحيح مسلم : ۴/۱۹۸۵/۲۸.

4.كنز العمّال : ۳۱۵۹۷ ، ۱۵۰۳۵.

5.النور : ۲۷.

6.كنز العمّال : ۸۸۲۷.

7.الكافي : ۲/۳۵۵/۵.

8.تهذيب الأحكام : ۱۰ / ۴۸ / ۱۷۷.

9.بحار الأنوار : ۷۸/۲۵۳/۱۰۹.

10.سنن أبي داود : ج ۲ ص ۴۵۳ ح ۴۸۸۸ .

  • نام منبع :
    منتخب ميزان الحكمه
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1380
    نوبت چاپ :
    اوّل
    پیوند معرفی کتاب :
    http://www.hadith.net/post/45349
تعداد بازدید : 418082
صفحه از 1425
پرینت  ارسال به