103
فصلنامه علوم حديث ۲۷

كينه ها و عداوتها موجب دورى و قهر و جدايى آنان شده، به گونه اى كه از ديدار همديگر نيز پرهيز داشتند.
بديهى است چنين حالتى مطلوب ترين حالت براى مخالفان آن حضرت، بويژه براى حاكميّت وقت بود. آنان خود را منتسب به جريان فكرى امام هادى(ع) مى شمردند. از اين روى، امام(ع) تأكيد مى كند كه در صورتى به من نزديك مى گرديد كه از دشمنى و كينه توزى با يكديگر دست برداريد و قهر و جدايى را كنار گذاشته، به ديدار هم برويد.
تخريب شخصيت همديگر در ميان شيعيان، موجب آزردگى خاطر بسيارى از ياران امام(ع) مى شد و امام ضمن نهى از اين كار، در برابر اين روند به سختى موضوع گيرى كرده، بر چنين افرادى نفرين سنگينى مى كند.
عمده مشكل اين قبيل افراد، دست گذاشتن روى نقاط ريز زندگى افراد ديگر است. قشرى گرى و تأكيد بر آموزه هاى ظاهرى و بى توجّهى به محتوا و بن مايه دين انگيزه جدّى را در اين افراد ايجاد مى كرد تا نقاط ضعف كوچك افراد را بزرگ جلوه داده و در نتيجه، توجيه لازم را براى ايراد اتهام بر آنان و رهايى وجدان خويش از ملامت نفس پيدا كنند.
در نگرش پيامبر اكرم(ص) دايره دين بسيار وسيع است و افراد گوناگون را با سلايق و گرايشها و رفتارهاى متنوع و متفاوت پذيراست. امامان معصوم(ع) نيز همواره همين ديد را توصيه مى كردند. حضرت عبدالعظيم حسنى در گزارشى از حضرت هادى(ع) از طريق پدرانش از پيامبر اكرم(ص) نقل كرده است كه:

۰.أمرنى ربّي بمداراة الناس كما أمرنى بإقامة الفرائض؛ ۱

۰.پروردگارم مرا به مدارا با مردم سفارش كرده است، همان گونه كه به برپادارى واجبات دستور داده است.

1.همان، ص ۱۶۳، ح ۶۱.


فصلنامه علوم حديث ۲۷
102

۰.اى عبدالعظيم، به دوستانم سلام برسان و به آنان بگو كه براى شيطان راهى در دلهاى خود باز نكنند. آنان را به راستگويى در سخن و اداى امانت و ترك جدال و مخاصمه در مسائل بى اهميّت و به رويكرد به يكديگر و زيارت همديگر دستور ده؛ چون اين كار، موجب نزديكى به من مى شود، به تخريب شخصيت يكديگر مشغول نباشند. من با خود پيمان بستم كه هركس چنين رفتار كند و دوستى از دوستان مرا ناخشنود سازد، از خداوند بخواهم كه او را در دنيا به شديدترين كيفرها برساند و در آخرت از زيان كاران قرار دهد.
به آنان بياموز كه خداوند نيكوكارانِ آنان را آمرزيده و از بدكارانِ آنان درمى گذرد، مگر كسانى كه به او شرك ورزند و يا دوستى از دوستان او را بيازارند و يا در دل خود بدى و كينه اى عليه او داشته باشند؛ چون خداوند اين قبيل افراد را نمى بخشد، مگر از آن نيّت برگردند، وگرنه روح ايمان را از دل ايشان برمى كند و از ولايت من خارج مى سازد و از ولايت ما هم بهره اى نمى برد و من به خداوند از اين فرايند پناه مى برم. ۱

اين گزارش گوياى آن است كه مناظرات ناسودمند و انحرافى در بين شيعيان روزگار امام هادى بسيار گسترده شده بود. موضوعات كم ارزش و بى اهميّت به محور مناظرات و مشاجرات بين آنان تبديل گشته و آتش اختلاف و كينه شعله ور شده بود، به گونه اى كه پاره اى از آنان براى دست يابى به هدف خود در تخريب شخصيّت ديگران، گاه به شيوه هاى غيراخلاقى نظير دروغ گويى و حديث سازى نيز روى مى آورند.

1.عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده، ص ۱۳۷، ح ۳۳، عطاردى.

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث ۲۷
    تاريخ انتشار :
    بهار 1382
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12004
صفحه از 237
پرینت  ارسال به