185
فصلنامه علوم حديث ۲۷

مؤلف در اين بخش، از مطالب اندكى كه علماى دانش رجال در شرح حال حضرت عبدالعظيم بيان داشته اند، با انضمام چند روايت از روايات خود آن بزرگوار استفاده خوبى برده است، و گاه يك عبارت و يا يك روايت را از چند زاويه مورد توجه قرار داده است. براى نمونه حديثى كه در آن، امام هادى(ع) ابو حمّاد رازى را براى فراگيرى مسائل دينى به حضرت عبدالعظيم ارجاع مى دهد، بار اول در ذيل عنوان «الهوية الشخصية و شى ء من السيرة» نقل و مورد استفاده قرار مى گيرد ۱ و بار دوم در ذيل عنوان «مكانته العلميّة و موقعه الدينى» مورد اشاره و توجه قرار مى گيرد. ۲
علاوه بر اين، سه عنوان اخيرِ اين بخش و مطالب ذكر شده در آنها بسيار بجا و مناسب است؛ زيرا براى شناخت بهتر هر فردى بايد اوضاع سياسى و اجتماعىِ زمان وى نيز مورد توجه قرار گيرد. در ابتدا بخش دوم، روايات حضرت عبدالعظيم را به ده باب تقسيم مى كند: 1 . التوحيد، 2 . النبوة، 3.الإمامة ، 4 . القائم من آل محمّد(ع)، 5 . فرائض الإسلام ، 6 . الأحكام ، 7. الأخلاق، 8 . وصايا الئمة ، 9.من تفسير الأئمة، 10 . من الحكمة .
وى در اين بخش از منابع حديثى متقدم و متأخر 179 حديث استخراج كرده است!!
از مزاياى كتاب در اين بخش پاورقى ها مختصر مؤلف در تأويل رواياتى است كه ظاهر آنها بر تحريف قرآن كريم دلالت دارد. ۳

چند تذكر

اين كتاب نيز، على رغم امتيازهاى ياد شده، ايرادها و كمبودهايى دارد كه بدانها اشاره خواهد رفت:
الف . گفته شد كه آنچه تاكنون از روايتهاى عبدالعظيم به دست آمده 102 روايت است؛ ليكن در اين كتاب 179 روايت نقل شده است كه 77 روايتِ آن

1.الشريف المعتمد شاه عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده، ص ۱۱.

2.همان، ص ۱۸.

3.الشريف المعتمد شاه عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده، ص ۸۶ - ۸۸ ... .


فصلنامه علوم حديث ۲۷
184

الف . گفته شده كه مؤلف در بخش سوم كتاب، 79 روايت از روايات حضرت عبدالعظيم را از منابع حديثى استخراج نموده است، حال آنكه به حسب تتبع به عمل آمده، تعداد روايات آن حضرت به 102 روايت بالغ مى گردد و چه بسا با دقت بيشتر، بازهم رواياتى به دست آيد. نكته قابل ذكر، آنكه مؤلف در ابتداى اين بخش ادعاى استقصا نكرده و از علما خواسته كه اگر به روايت ديگر دست يافتند، ايشان را براى تكميل اين بخش در چاپهاى بعدى كتاب يارى رسانند.
ب . ترجمه روايات به شيوه دوره حاضر دقيق و لفظ به لفظ نبوده، بلكه از غلط نيز عارى نيست ؛ اما به هر حال، مانند بسيارى از ترجمه هاى دورانهاى گذشته براى عموم قابل استفاده است.
ج . در بخش چهارم و پنجم كتاب - كه به شرح حال اساتيد و شاگردان حضرت عبدالعظيم اختصاص يافته - و نيز ساير بخشهاى فارسى كتاب، على رغم استفاده بجا و فراوان از كتابهاى رجالى و حديثى و نقل قول از اين منابع، نشانى آنها ذكر نشده است.
2 . الشريف المعتمد شاه عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده، نوشته عبدالزهرا عثمان محمد، منتشر شده به سال 1422ق.

مباحث كتاب

كتاب به زبان عربى و در دو بخش كلى تأليف شده است: اول شرح حال و شخصيت حضرت عبدالعظيم، دوم نقل روايات مسند آن بزرگوار.
بخش اوّل كتاب مشتمل بر مباحثى با اين عناوين است: «الهوية الشخصية و شى ء من السيرة»، «مكانته العلمية و موقعه الدينى»، «جلالته و شخصيته الدينية»، «الوضع الثقافى الذى عاشه الشريف الحسنى»، «طبيعة الظرف السياسى الذى عاشه الشريف الحسنى» و «العلويون في عهد المتوكل».

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث ۲۷
    تاريخ انتشار :
    بهار 1382
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12279
صفحه از 237
پرینت  ارسال به