189
فصلنامه علوم حديث ۲۷

سه روايت استخراج نشده عبارت اند از روايتى كه به شماره 52 در چاپ اوّل همين كتاب ذكر شده است، ۱ روايتى كه به شماره 1 در صفحه 127 در مسند چاپ شده در بيروت آمده ۲ و باز روايتى ديگر از همين مسند كه به شماره 14 در صفحه 87 آمده است. ۳
ب . به خاطر تعجيل و محذوراتى ترجمه روايات، برگرفته همان ترجمه اى است كه در كتاب استاد عطاردى صورت پذيرفته وكار تازه اى صورت نگرفته است. بنابراين، نقايصى كه پيش تر براى آن ترجمه يادآور شد، در اين جا نيز قابل تكرار است؛ اما همان جا هم گفته شد كه ترجمه هايى از اين دست براى عموم قابل استفاده است.
نيز در مقدمه كتاب در ذيل عنوان «مشايخ و راويان حضرت عبدالعظيم» مطالب ذكر شده در شرح حال اساتيد و شاگردان آن بزرگوار همان مطالبى است كه در كتاب استاد عطاردى آمده است، با اين تفاوت كه در كتاب ايشان بخش اساتيد مجزا از بخش شاگردان و در كتاب فعلى اين دو بخش يكى شده و به جاى آن نام اساتيد و شاگردان براى آسان يابى بر اساس حروف الفبا مرتب شده است. به نظر مى رسد دليل عدم تفكيك بخش اساتيد از بخش شاگردان و ادغام اين دو در يكديگر، كمىِ تعداد عده مزبور باشد، و اگر نه ترتيب الفبايى منافاتى با تفكيك مذكور ندارد.
بجا بود كه در مقدمه كتاب، به برگرفته ها از كتاب استاد عطاردى اشاره اى مى شد.
ج . ايراد سومى كه به مسند چاپ شده در بيروت الشريف المعتمد شاه عبدالعظيم الحسنى حياته و مسنده گرفته شد، در اين كتاب نيز وجود دارد، اما خفيف تر از كتاب مذكور.

1.ر.ك: عيون أخبارالرضا(ع)، ج ۲، ص ۲۳، ح ۳ (باب: فيما جاء عن الرضا(ع) من الأخبار المجموعة).

2.ر.ك: بحارالأنوار، ج ۷۲، ص ۱۹۵، ح ۱۷ به نقل از قصص الأنبياء با رمز «ص».

3.ر.ك: تفسير القمى، ج ۲، ص ۲۹۴ ؛ بحارالأنوار، ج ۲۳، ص ۳۸۳ به نقل از آن .


فصلنامه علوم حديث ۲۷
188

عناوين كلى و مهم مباحث مقدمه كتاب عبارت اند از: 1 . سخنى در مسند و مسند نويسى، 2 . زندگانى حضرت عبدالعظيم حسنى، 3 . مقام ايشان نزد ائمه اطهار(ع)، 4 . نظر دانشمندان شيعى درباره ايشان، 5 . مشايخ و راويان حضرت عبدالعظيم.
در پايان مقدمه، پيش از نقل روايات حضرت عبدالعظيم به عنوان تذكر گفته شده: «در پاره اى موارد چند روايت، مشابه هم بودند، ولى به علت اختلاف در سند، دو روايت جدا تلقى و شماره گذارى شدند. روايتِ بلند مناجات موسى با خداوند هم كه در بحارالأنوار تقطيع شده بود، از آنجا كه اختلافاتى در متن آن ديده مى شد، جداگانه آورده شدند». ۱
بعد از مقدمه اصل كتاب - كه نقل روايات حضرت عبدالعظيم باشد - آغاز مى گردد و با نقل يكصد و هجده روايت از منابع حديثى متقدم و متأخر و تزيين آنها به ترجمه پايان مى يابد.
روايات كتاب، به هنگام نقل، دسته بندىِ موضوعى نشده اند، ليكن در پايان كتاب، چندين فهرست فنى قرار داده شده كه از جمله آنها فهرست موضوعات كلى روايات است.

مقايسه و تذكر

از آنجا كه اين كتاب، همان كتاب اوّل استاد عطاردى است كه با تغييراتى به همت فاضل گرامى آقاى هزار منتشر مى شود، طبيعى است كه خوانندگان، انتظار توضيحى در رابطه با ميزان رفع نقايص در اين چاپ داشته باشند. از اين رو، ضمن تذكرهاى خود، به نقايص برطرف شده نيز اشاره خواهيم داشت:
الف . پيش تر گفته شد كه استاد عطاردى در چاپ اوّل كتاب از 102 روايتِ به دست آمده از حضرت عبدالعظيم، 79 روايت را استخراج نموده است؛ اما در چاپ دوم اين كتاب، با در نظر نگرفتن روايات تقطيع شده و تكرارى - كه جناب آقاى هزار خود در پايان مقدمه نيز به آنها اشاره داشته اند - 99 روايت استخراج شده است.

1.مسند حضرت عبدالعظيم حسنى، ص ۱۲۰.

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث ۲۷
    تاريخ انتشار :
    بهار 1382
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12217
صفحه از 237
پرینت  ارسال به