چگونه اين فراز توجيه مى شود؟
امام(ع)، در اين فراز، ترك نماز و يا ترك فريضه اى از فرايض الهى را از كباير معرفى مى كند و در مقام استدلال ، گفتار رسول خدا را مستند خويش قرار مى دهد، نه آيه قرآن را.
آيا بپذيريم كه اين گناه كبيره از قرآن به دست نمى آيد و تنها بر پايه گفتار رسول خداست يا توجيهى ديگر دارد؟ توجيه ديگر را يادآور شويد.
3 . توجيه و تحليل حديث سى و هشتم مسند چيست؟
مگر همه چيز با قضا و قدر الهى نيست؟ چگونه است كه به گفته اين روايت، تنها اين هشت چيز با قضا و قدر الهى است؟
4. در حديث يازده مسند، امام(ع)، در تفسير آيه «واوحى إلى هذا القرآن، لانذركم به و من بلغ امام (ع) گويا «من بلغ» را عطف به ضمير «كم» نمى گيرد، بلكه «من بلغ» را عطف به ضمير را ندارند. مردار - همان گونه كه در حال اختيار بر اين دو حرام است - در حال اضطرار نيز حرام خواهد بود. ر.ك: «... ليس لهما أن يأكلا الميتة إذا اضطرّا هي حرام عليها في حال الاضطرار كما هي حرام عليها في حال الاختيار...».
آيت اللّه بروجردى - قدس سرّه - در اين مورد در البدر الزاهر، ص 297 گفته است: «و لكنّ العمل بمضمون الرواية مشكل، فإنّ حفظ النفس من أهمّ الواجبات، فكيف يمكن لفقيه يلتزم بحرمة أكل الميتة لمثل الصائد، إذا توقّف حفظ نفسه على أكلها؟»
عمل به مفاد اين روايت، مشكل است؛ چرا كه حفظ جان از مهم ترين واجبات است.

و از اين ميراث بزرگ و گرانسنگ به راحتى روى گردان مى شوند.
«كاوشهاى حديثى» در اين شماره با كاوشى درباره مسند حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) آغاز مى گردد.

يك . مسند حضرت عبدالعظيم حسنى(ع)

در ارتباط با مسند حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) نكاتى وجود دارد كه طرح آن در اين شماره و استمداد از حديث شناسان در اين زمينه شايسته است.
طرح ابهامات و اشكالات احاديث، با پاسخهاى راهگشاى حديث پژوهان در بخش «كاوشهاى حديثى» فصلنامه علوم حديث، تلاشى است در جهت ابهام زدايى از روايات و گسترش مفاهيم تابناك اين ميراث بزرگ.
در اين شماره، به مناسبت برگزارى كنگره حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) و تدوين مسند آن حضرت، موارد زير مورد كاوش ماست.
1 . حديث نود و هشتم مسند، روايتى است از امام جواد(ع) كه در اقبال سيد بن طاووس آمده است. در ابتداى اين حديث آمده است: «فى حديث».
اين تعبير گوياى آن است كه اين روايت، صدرى داشته است. دستيابى به صدر اين حديث و تكميل آن مطلوب ماست.
2 . در حديث كباير در قرآن (حديث 25 مسند) دو مورد ابهام و سؤال وجود دارد:
الف . در همه منابع آمده است: «... و ترك الصلاة متعمّداً أو شيئاً ممّا فرض اللّه...»، نصب «شيئاً» بر چه پايه اى قابل توجيه است.
گفتنى است تقدير گرفتن و قانون مجاورت، راهى است براى توجيه، ولى گذشته از اين دو، راههاى ديگر را ذكر كنيد.
ب . در همين فراز از روايت كباير در قرآن، استدلال به گفتار رسول گرامى اسلام شده است: قال: من ترك الصلاة متعمّداً فقد برء من ذمّة اللّه و ذمّة رسول اللّه (ص).
با توجه به اينكه منظور پرسشگر آشنايى با كبائر در قرآن است و امام صادق(ع) هم در همين زمينه، كباير را از قرآن برمى شمرد،