اين يك نكته و ديگر اين كه ايشان يادآور مى شود كه صاحبان اين شيوه افراطى در پذيرش روايات در اكثر مسائل بدون دليل مى مانند. (دقت كنيد)
ثم اعلم أنّه قد شاع بعد صاحبى المعالم و المدارك أنّهم يطرحون أخبارنا المعتبرة الّتى اعتبرها فقهاؤنا القدماء بل و المتأخرون أيضاً - كما بيّنته و أثبته في التعليقة - طرحاً كثيراً بسبب أنّهم لا يعتبرون من الأمارات الرجاليّة سوى التوثيق و قليل من أسباب الحسن.
و بسبب ذلك اختلّ أوضاع فقههم و فتاواهم و صار بناؤهم على عدم ثبوت المسائل الفقهيّة غالباً و ذلك فاسد لأنّ...
و هذه الأسباب اعتبرها الفقهاء في كتبهم الاستدلاليّة و أهل الرجال في علم الرجال، فلا بدّ من معرفتها و ملاحظتها، لئلا يطرح الأخبار المعتبرة الكثيرة، و لايخالف طريقة فقهاء الشيعة القدماء و المتأخرين منهم، و لا يبقى في التحيّر و التردّد في معظم المسائل الفقهيّة...
هم اكنون با توجه به متن كلام وحيد بهبهانى كه بسيار شايسته تأمّل است مى گوييم:
نويسنده محترم براى دست يابى به مقام عظيم و شخصيت والاى اين راوى بزرگ به دليل سخت گيرى در پذيرش روايات، ادلّه و اسناد را كافى و معتبر نيافته است. اين از يك سو و از سوى ديگر، در پذيرش دلالت برخى از اسناد و ادلّه، باز سختگيرى محتوايى دارد،كه اين هم از سوى ديگر، ايشان را با مشكل مواجه ساخته است.
به اين شكل، با فاصله گرفتن از مبناى مقبول عالمان و فقيهان شيعه و نزديك شدن به مبناى افراطى حضرت آيةاللّه خويى قدس سرّه اين ادلّه و روايات از ديدگاه ايشان اعتبار كافى ندارد.
ايشان مى نويسد:
در عين حال هيچ يك از اين روايات، از اعتبار كافى برخوردار نيست و اعتماد بدانها دشوار است.

و با توجه به قابليّتها و شايستگيهاى اين سرور به چند حاشيه كوتاه بسنده مى كنم و نيازى به تفصيل بيشتر نمى بينم.

الف. نقد سخت گيرى افراطى در پذيرش روايات

حضرت وحيد بهبهانى، سرسلسله اصوليان و مجتهدان و استاد همه، در دو جبهه جنگيده است:
1 . در برابر اخباريها كه همه روايات را بدون دقت و كاوش مى پذيرند.
2. در برابر آنان كه در پذيرش روايات، سختگيرى دارند و تنها خبر ثقه را حجت مى دانند. و در مقام اعتبار سند تنها توثيق رجاليان را مى پذيرند.
وحيد بهبهانى در اين جبهه در الفوائد الحائرية در سه جا به تفصيل سخن گفته است كه ضرورى است مجموع گفتار ايشان ديده شود.
1. الفوائد الحائريه، ص 141 تا 143، الفائده العاشرة حجية الخبر الواحد ،
2. الفوائد الحائريّه، ص 487 تا 491، فائدة 31 حجية خبر الواحد الضعيف المنجبر،
3. الفوائد الحائريّه، ص 223 تا 232، الفائدة الثانية والعشرون في المرحجات التي اعتبرها الفقهاء...
ايشان در صفحه 224 بازگو مى كند كه تنها يك راه براى اعتبار سندى نيست، بلكه 47 سبب را يادآور مى شود كه حديث در سايه آنها اعتبار مى يابد.
جالب است كه وحيد بهبهانى - قدس سره - مى نويسد:
اين شيوه افراطى در پذيرش احاديث كه پس از صاحب معالم و صاحب مدارك شايع شده و اين مبناى سخت گير در پذيرش روايات درست برخلاف مبناى پذيرفته شده عالمان و فقيهان و محققان شيعه، است آن گونه كه اكثريت، معتقد به حجيت خبر موثوق به هستند و تفاوت نمى كند كه اين وثوق از راه وثاقت راوى به دست آيد و يا از راه قراين ديگر.