چنان كه ملاحظه شد، سه موضوع اخير از جمله موارد اختلاف اشاعره و معتزله است كه در عصر حيات حضرت عبدالعظيم و ائمه آن عصر از جمله مباحث جنجال برانگيز محسوب مى شده و حتى خلفاى عباسى هم در اين موضوعات به صورت جدى داخل شده و موضع گيرى كرده بودند. لذا آن حضرت نيز در نقل اين گونه رواياتى كه مباحث كلامى آن عصر را مورد بحث قرار داده، اهتمام داشته اند.
موضوع پنجم، معناى تسبيح خداوند است كه امام صادق(ع) آن را به تنزيه و پاك شمردن خداوند تفسير كرده اند. ۱
دوم. نبوت
حضرت عبدالعظيم در حديث مهم عرض دين به صراحت به نبوت پيامبر(ص) و خاتميت و كمال شريعت وى اذعان كرده است ۲ ، همچنان كه سيره نشستن پيامبر را در حديثى مرفوع به سه گونه مختلف تشريح مى كند. در آن روايت، چهارگوش (چهارزانو) نشستن آن حضرت -كه شايد متكبرانه به نظر برسد نفى شده است. ۳
همچنان كه اصول استناد به سنت پيامبر را در روايتى كوتاه و پرمغز تبيين مى كند كه آن حضرت از امام جواد(ع) و ايشان به سند تفصيلى از پدر و اجدادشان از پيامبر نقل كرده اند كه تمسك به سنتى كه از ايشان در واجبات وارد شده، هدايت و ترك آن، ضلالت را در پى دارد و تمسك به سنتى كه در غير واجبات باشد، فضيلت و ترك آن، خطا و اشتباه است. ۴
حضرت عبدالعظيم در نامه اى از امام جواد(ع) درباره ذى الكفل، نام وى، و
1.الكافى، ج ۱، ص ۱۱۸؛ التوحيد، ص ۳۱۲؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۲۵ و ۱۲۶، ح ۲.
2.الامالى، صدوق، ص ۴۱۹؛ روضة الواعظين، ص ۳۱؛ كفاية الاثر، ص ۲۸۶؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۲۲۱ و ۲۲۲، ح ۸۳.
3.الكافى، ج ۲، ص ۶۶۱؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۹۳ و ۱۹۴، ح ۶۳.
4.الامالى، طوسى، ص ۵۸۹؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۵۸، ح ۳۰.
