35
فصلنامه علوم حديث ۲۷

تيمم با خاك راه كه بر لباس مانده نيز از احكام فقهى در روايات آن حضرت است. ۱
در احكام نماز، سؤال حضرت موسى از ثواب كسى كه اول وقت نمازش را بخواند، ۲ و حكم نماز در مكانى كه در آن تصوير وجود دارد ۳ در روايت آن حضرت به چشم مى خورد.
در احكام روزه نيز حكم مشهور شيعه (ملاك بودن رويت هلال در اثبات ابتداى ماه رمضان و انتهاى آن)، و تعبير مشهور «صم للرؤية و أفطر للرؤية» ۴ و حكم روز شك در ابتداى ماه رمضان، به روايت حضرت عبدالعظيم از امام رضا(ع) در مصادر روايى وارد شده است.
تارك زكات را در روايت امام صادق(ع) به نقل حضرت عبدالعظيم، همچون مانع زكات دانسته اند، كه نوعى كفر در عمل دارد. ۵
بيان فريضه حج و تفسير استطاعت و تفسير آيات احكام حج، از جمله مباحث مهم در احاديث فقهى حضرت عبدالعظيم به شمار مى رود ۶ و نيز آب كشيدن از چاه زمزم و استفاده از آب آن در روايت آن حضرت مورد تأييد و ترغيب قرار گرفته است. ۷

1.الكافى، ج ۳، ص ۶۲؛ تهذيب الاحكام، ج ۱، ص ۱۸۷؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۲۱۴، ح ۷۸.

2.الامالى، صدوق، ص ۲۷۶؛ بحارالانوار، ج ۷۹، ص ۲۰۴؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۷۶، ح ۳۹ و ص ۱۷۸، ح ۴۱.

3.الكافى، ج ۳، ص ۳۶۹؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۹۴، ح ۶۳.

4.فضايل الاشهر الثلاثة، صدوق، ص ۶۳؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۸۰، ح ۴۷.

5.الكافى، ج ۳، ص ۵۶۳؛ ثواب الاعمال، ص ۲۳۶؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۹۴، ح ۶۴.

6.بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۱۱۰؛ مستدرك الوسايل، ج ۸، ص ۹۳؛ مسند عبدالعظيم الحسنى، ص ۲۶۰، ح ۱۱۵ و ص ۲۶۲، ح ۱۱۷.

7.علل الشرايع، ج ۲، ص ۵۹۹؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۸۴، ح ۵۱.


فصلنامه علوم حديث ۲۷
34

اين روايات تفسيرى در موضوع خلقت انسان ۱ و تفسير آيات مورد استناد مجبره -كه در آن عصر حضور داشتند ۲ و تبيين برخى مبهمات قرآنى ۳ و تبيين معناى نظر به خداوند در روز قيامت ۴ و يا تعيين مراد از برخى الفاظ قرآنى. ۵
همچنين آن حضرت، روايتى را با سند متصل از امام على(ع) نقل كرده كه اميرمؤمنان چهار حكمت از كلماتشان را مورد تصديق قرآن و تطبيق آيات قرآنى دانسته اند كه به نوعى تفسير آن آيات شمرده مى شود. ۶
بديهى است كه اين روايات نيز بايد براى شناخت شيوه تفسيرى اهل بيت، مورد بررسى دقيق و تحقيق قرار گيرد.

ششم. احكام شرعى

بخشى از روايات حضرت عبدالعظيم، در موضوع احكام شرع و حكمت برخى از آنها وارد شده است. همچنين فضايل و ثواب برخى اعمال عبادى نيز در اين روايات تبيين شده اند.
در موضوع طهارت، حديث مشهور «لا صلاة الاّ بطهور؛ هيچ نمازى بدون طهارت پذيرفته نيست» ۷ را آن حضرت از امام جواد(ع) نقل كرده است. همچنان كه در گفت وگوى حضرت موسى با خداوند، فضيلت وضو هم بيان شده، ۸ عدم جواز

1.الكافى، ج ۱، ص ۱۴۷؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۳۰ و ۱۳۲، ح ۹.

2.عيون اخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۱۱۳؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۳۴ و ۱۳۸، ح ۱۴.

3.عيون اخبار الرضا(ع)، ج ۱، ص ۵۹؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۳۸، ح ۱۵.

4.مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۳۸، ح ۱۶.

5.معانى الأخبار، ص ۱۳۹؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۵۶ و ۱۵۸، ح ۲۹ و ۳۱ و ص ۲۵۴، ح ۱۰۹؛ بحارالانوار، ج ۵، ص ۲۰۱.

6.الامالى، طوسى، ص ۴۹۴؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۲۵۲، ح ۱۰۶.

7.بحارالانوار، ج ۸، ص ۲۳۸؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۲۶۲، ح ۱۱۸.

8.الأمالى، صدوق، ص ۲۷۶؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ص ۱۷۶، ح ۴۰.

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث ۲۷
    تاريخ انتشار :
    بهار 1382
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12875
صفحه از 237
پرینت  ارسال به