41
فصلنامه علوم حديث ۲۷

2. مسائل

رواياتى كه مضمون آنها در جواب سؤال راوى از سوى امام بيان شده، به مسائل شهرت يافته اند. غالباً اين مسائل با اضافه به سؤال كنندگان شناخته مى شوند. كه گاه اين مسائل به صورت كتاب مستقل تدوين مى شود كه به همين گونه شناخته مى شوند.
در مواردى نيز حضرت عبدالعظيم از امام جواد(ع) سؤالاتى را مطرح كرده است كه غالباً تفصيلى هستند. سؤال از احكام گوشت حيوانات و استناد امام به آيات در جواب ۱ و سؤال از معنى آيه شريفه «اولى لك فأولى»۲، از مصاديق اين مسائل است.
در احاديث ديگرى از ايشان جريان گفت وگو با امام جواد(ع) نقل شده، از جمله آنكه حضرت عبدالعظيم درباره قائم آل محمد با آن امام گفت وگوهايى دارد. ۳
و درگفت وگوى ديگرى آن حضرت ازامام جواد(ع) حديثهايى به نقل ازاجدادشان طلب كردند كه همه احاديث - كه با اصرار حضرت عبدالعظيم نقل شده - در موضوع اخلاق اجتماعى است. ۴ وگفت وگوى ديگر به افضليت زيارت امام رضا(ع) از زيارت امام حسين(ع) در آن عصر اختصاص دارد كه حضرت عبدالعظيم براى تصميم خودش سؤال كرد. ۵
نكته قابل توجه در روايات حضرت عبدالعظيم، آنكه در بسيارى از احاديث در نقل از امام هم نسب امام را به صورت كامل بيان كرده و هم درنقل احاديث به واسطه ائمه ازاجدادشان نقل حديث كرده است واين امر نيازبه تحقيق وتحليل دارد كه در اين نوشتار مجال آن نيست.

1.همان، ح ۱.

2.سوره قيامت، آيه ۳۴؛ مسند عبدالعظيم حسنى، ح ۱۵.

3.مسند عبدالعظيم حسنى، ح ۲۷ و ۹۳.

4.همان، ح ۶۹.

5.همان، ح ۸۷.


فصلنامه علوم حديث ۲۷
40

اين حديثِجامع، گوياى مهم ترين موانع سعادت زنان است كه دورى از آنها موجب سعادت زن خواهد شد. حضرت رسول(ص) در پايان كلامشان مهم ترين رهنمود به زنان را در سعادت اخروى، رضايت شوهران و در شقاوت اخروى نارضايتى ايشان برشمرده اند.

گفتار دوم. انواع احاديث حضرت عبدالعظيم(ع)

روايات آن حضرت مى توان را براساس انواع تحمل حديث ايشان به چند نوع تقسيم كرد.
روايات ايشان نيز مثل بسيارى از روايات شيعى، در موارد نقل از واسطه ها و راويان از لفظ «عن» -كه ظهور در نقل سماعى از مروى عنه دارد استفاده كرده است.
اما در مواردى كه از معصوم نقل حديث كرده اند، با لفظ «قال» و «سمعت» نوع تحمل حديث را مشخص نموده اند. از جمله موارد زير در روايات حضرت عبدالعظيم به عنوان انواع احاديث ايشان قابل ذكر است.

1. مكاتبه

چنان كه در زندگى حضرت عبدالعظيم هم نقل شده، ايشان به جهت ظلم متوكل عباسى مجبور به فرار شدند و از امام دور شدند. لذا ايشان مجبور به نقل احاديث به صورت نامه نگارى با امام شدند. اين نامه ها به امام جواد نوشته شده اند. احتمالاً اين نامه نگاريها قبل از استقرار ايشان در رى بوده است و پس از آن دوره، به خدمت امام هادى(ع) هم رسيده اند.
اين نوع احاديث كه به مكاتبه شهرت دارند، در دو موضوع نبوت و رسالت ذى الكفل ۱ و علت تعفن غايط ۲ نقل شده اند.

1.مسند عبدالعظيم حسنى، ح ۳۴ و ۱۱۰.

2.همان، ح ۵۲.

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث ۲۷
    تاريخ انتشار :
    بهار 1382
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12232
صفحه از 237
پرینت  ارسال به