115. «...فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ...»
روض الجنان: فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ. عطا و قتاده گفتند: سبب نزول آيت آن بود كه چون نجاشى فرمان يافت، جبريل آمد و گفت: خداى مىفرمايد كه بر برادرتان نجاشى نماز كنيد، و نجاشى روى به بيت المقدّس كردى. گفتند: ما چگونه بر كسى نماز كنيم كه روى به قبله ما نكردى؟ خداى تعالى اين آيت بفرستاد. ۱
151. علامه شعرانى: آيه به ظاهر مناسب تخصيص قبله به جانب كعبه نيست، بلكه مناسب آن است كه گويند به هر جانب نماز روا بود، از اين جهت بعضى گفتند اين آيه تخصيص به نافله دارد و بعضى آنكه هنگام ضرورت و ندانستن قبله است و بعضى آنكه ردّ توهمِ آنها است كه قبله را منحصر در بيت المقدس پنداشتند؛ خداوند گويد كه او در جهتى معين نيست و قبله تعبّد است به هر جانب كه او فرمايد. ۲
124. «وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظّالِمِينَ»
روض الجنان: چون تمام كرد امامت بر سرى خلعت قيام به آن و تمام آن ساخت گفت: چون بر سرى از تكليف پيغمبرى تو را امتحان كردم وفا كردى تو را به جزاى آن بر سرى از پيغامبرى امامتت دهم تا پيغامبرى امام باشى. ۳152. علامه شعرانى: يعنى به اضافه و به علاوه و معنى عبارت اين است: چون كلمات خدا را تمام كرد خداوند هم امامت را علاوه كرد و گفت چون علاوه بر تكليف پيغمبرى تو را به چيز ديگر امتحان كردم و تو وفا كردى تو را به پاداش اين تكليف امامت دادم علاوه بر نبوت. ۴
روض الجنان: «وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي» اِنْ كانُوا صالحين لِذلِكَ؛ بار خدايا از فرزندان من بعضى را امام كن اگر صلاحيت دارند، براى آنكه نشايد كه ابراهيم بر اطلاق دعايى كند كه ايمن نباشد كه ردّش كنند خصوصاً به محضر قوم كه بس مُؤدّى بود با نفرت از او. ۵
153. علامه شعرانى: اگر پيغمبر در حضور منكران دعا كند و دعاى او مستجاب نشود موجب وهن او و نفرت مردم است از او و اينجايز نيست. ۶
1.روض الجنان، ج ۲، ص ۱۲۴.
2.روح الجنان، ج ۱، ص ۳۰۲.
3.روض الجنان، ج ۲، ص ۱۴۲.
4.روح الجنان، ج ۱، ص ۳۱۳.
5.روح الجنان، ج ۱، ص ۳۱۴.
