96. «إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ»
روض الجنان: علما خلاف كردند في تأويل قوْله: «أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ» بعضى گفتند: مراد آن است كه اوّل بقعهاى كه از زمين بر روى آب پديد آمد، و خداى تعالى بيافريد زمين كعبه بود از كفى سفيد. پس از آن به دو هزار سال زمين آفريد، يعنى فرمود تا از زير زمين خانه كعبه، بيرون آوردند... . ۱
679. علامه شعرانى: مقصود از زمين خشكىِ آن است.و به مقتضاى اين قول در آغاز خلقت آب به همه كره احاطه داشت و هيچ جاى خشك كه انسان و حيوان در آن زيست كند موجود نبود و اين خشكيها كه ربعِ مسكون است به تدريج از زير آب بيرون آمد و اول بقعه زمين مكه بود و پس از آن كشورهاى ديگر بدان ملحق شدند. ۲
روض الجنان: ابوذر غفارى روايت كند از رسول عليهالسلام كه او را پرسيدند از اوّل مسجدى كه در زمين ساختند براى عبادت، گفت: مسجد الحرام بود، و آنگه بيت المقدّس. گفتند: اى رسول الله! چه مدّت بود ميان ايشان؟ گفت: چهل سال... . ۳
680. علامه شعرانى: اين روايت ضعيف است؛ زيرا كه ميان حضرت ابراهيم عليهالسلام كه بناى كعبه نهاد و حضرت داود عليهالسلام كه آغاز ساختمان بيت المقدس كرد نزديك هزار سال است. ۴
روض الجنان: ... و آن خانه همچنان بود تا ايّام طوفان نوح خداى تعالى فرمود تا به آسمان چهارم بردند بيت المعمور و بنهادند برابر خانه كعبه، چنانكه اگر از روى مثل،
رسنى فرو گذارند از آن جا به پشت خانه كعبه رسد... . ۵
681. علامه شعرانى: اين روايت هم ضعيف است به ظاهر و به آن اعتماد نتوان كرد؛ چون يا زمين مىگردد براى براى پيدايش روز و شب يا آسمان. به هر حال كعبه از محاذات بيت المعمور دور مىشود. و اگر روايت صحيح باشد مراد از آن آسمان روحانى است و در جاى ديگر توجيه داده و شرح آن را گفتهايم. ۶
1.روض الجنان، ج ۴، ص ۴۳۸.
2.روح الجنان، ج ۳، ص ۱۱۳.
3.روض الجنان، ج ۴، ص ۴۴۰.
4.روح الجنان، ج ۳، ص ۱۱۴.
