180. «وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ...»

روض الجنان: «سَيُطَوَّقُونَ» ؛ بعضى مفسّران گفتند: روز قيامت آنان را كه منع زكات كرده باشند بيارند، و آن مال ايشان مارى گرداند خداى تعالى و در گردن ايشان طوق كند تا او مغز ايشان مى‏خورد تا آنگه خداى تعالى حساب خلقان بكند... . ^۱
775. علامه شعرانى: آيات قرآن دلالت بر آن دارد كه اعمال بندگان خود در آخرت مجسّم مى‏گردد و نعمت و عذاب آن همان اعمال مجسّم شده است. و هر چند به نظر جاهلان اين سخن عجيب مى‏آيد و آن را غير ممكن مى‏پندارند اما حكيم خردمند از آن شگفتى ننمايد؛ زيرا كه يك موجود در عوالم مختلف صورتهاى گوناگون دارد و چون وجود او يكى و متصل است همه آن صور را متّحد گويند چنان‏كه نور چراغ برق همان قوه غير مرئى است كه در سيم است وميوه شيرين همان خاك و آب است و عطر گل سرخ همان كود و پشك است. و آنكه ثروت را در خواب به صورت عذرات مى‏بيند يا علم را به صورت شير، بايد گفت اين همان است گرچه تغيير صورت دهد. و قرآن به صورت مردى خوشروى آيد و خواننده را شفاعت كند. و در نسائى آمده است: «انّ الذى لايؤدّي زكاة ماله يخيل إليه ماله يوم القيامة شجاعاً، إلى آخره» ^۲ و در بخارى: «مثل له شجاع». ^۳

179. «ما كانَ اللّهُ لِيَذَرَ الْمُؤمِنِينَ عَلى ما أَنْتُمْ عَلَيْهِ حَتّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَ ما كانَ اللّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ...»

روض الجنان: سُدّى گفت سبب نزول آيت آن بود كه، رسول عليه‏السلام گفت: امّت مرا بر من عرضه كردند در صورتها كه ايشان برآنند در گل، چنان‏كه بر آدم عرضه كردند، و مرا معلوم كردند كه كيست كه به من ايمان دارد، و كيست كه به من ايمان ندارد. منافقان گفتند: عجب از كار محمد! دعوى مى‏كند كه: من آنان را كه نيستند و در كتم عدم‏اند مى‏دانم كه مؤمن كيست از ايشان و كافر كيست، و ما منافقان در لشكر او در پيش او و احوال ما نمى‏داند... . ^۱
773. علامه شعرانى: اين سخن را گروهى از متظاهران به اسلام در عهد ما نيز مى‏گويند كه پيغمبر غيب نمى‏دانست چنان‏كه در قرآن وارد است: «وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ»^۲ . و آن كس كه اين گونه امور براى امام و پيغمبر ثابت كند او را غالى گويند. و حق آن است كه آنان غيب مى‏دانستند به تعليم خداوند و بر حسب مصلحت او هر چه خبر دهد. و اخبار غيب گفتن از پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و ائمه عليهم‏السلام متواتر معنوى است. ^۳
روض الجنان: «وَ ما كانَ اللّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ» ؛ و خداى تعالى شما را بر غيب مطّلع نكند و راه ندهد، ولكن از پيغامبران آن را كه خواهد برگزيند و او را اطّلاع كند بر بهرى علم غيب... . ^۴774. علامه شعرانى: چنان‏كه گفتيم، اطلاع يافتن امام يا پيغمبر بر غيب به تعليم خداوند و به قدرى كه او مصلحت داند منافى قرآن و موجب غلو نيست، بلكه دليل نبوت و وحى و ارتباط قلب آنان با عالم روحانى و مجردات است و چون هر فرد انسان بهره‏اى از غيب دارد محال نيست انبيا و اوليا بهره كامل داشته باشند. ^۵