23. «ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ إِلاّ أَنْ قالُوا وَ اللّهِ رَبِّنا ما كُنّا مُشْرِكِينَ»

روض الجنان: ... و آن كس كه «واللّه ربّنا» خواند، لفظ «اللّه» را صفت «ربّ» كرد*، و آنكه به نصب خواند بر تقدير «اللّه» به حذف حرف قسم،** و «ربّنا» بدل باشد يا صفت... . ^۱
1190. علامه شعرانى: * يعنى صفت لفظ الله را رب كرد. ^۲
1191. ** يعنى واو را عاطفه گرفتند و حرف قسم او را مقدّر كردند و تقدير كردند، الله را منصوب به نزع خافض و بر اين تقدير «ربّنا» را تابع «الله» گرفتند. ^۳

24. «انْظُرْ كَيْفَ كَذَبُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ...»

روض الجنان: ابن الاخشاد. ^۴
1192. علامه شعرانى: ابن اخشاد يكى از بزرگان معتزله است. ^۵

25. «وَ مِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ وَ جَعَلْنا عَلى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ فِي آذانِهِمْ وَقْراً...»

روض الجنان: ... «أَكِنَّة» ، جمع «كِنان» باشد و آن غطاء و پوشش باشد به مثال و معنى. ^۶1193. علامه شعرانى: يعنى هم وزن آن وزن كنان است و هم معنى آن. ^۷

17. «وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللّهُ بِضُرٍّ فَلا كاشِفَ لَهُ إِلاّ هُوَ...»

عبداللهِ عبّاس روايت كرد كه: رسول را عليه‏السلام كِسْرى پارس شترى فرستاد به هديه. يك روز رسول عليه‏السلام بر آن شتر نشسته بود و مرا رديف كرده در راه رو با من نگريد، مرا گفت: اى غلام! گفتم: لَبَّيك يا رسولَ اللّه. گفت: ... خداى را نگاه دار تا تو را نگاه دارد و خداى را نگاه دار تا در پيش خودش يابى و با خداى در راحت، آشنايى در افگن تا در شدّت تو را شناسد، و چون خواهى از خداى خواه، و چون يارى‏طلبى از او طلب. علم او برفت به هر چه بودنى هست، اگر خلايق جهد كنند تا تو را نفعى كنند كه خداى تعالى به آن قضا نكرده باشد تو را نتوانند، و اگر خواهند تا مضرّتى كنند به تو كه خداى تعالى آن بر تو نوشته نباشد نتوانند، اگر توانى تا صبر كنى با يقين به يك جاى بكن، و اگر نتوانى صبر كن كه صبر بر آنكه تو آن را كاره باشى آن را در او خيرى بسيار است، و بدان كه نصرت با صبر است و فرج با اندوه است و با دشخوارى خوارى است. ^۱ **
1188. علامه شعرانى: * شورِ دل و بى آرامى در انسان هميشه براى كارى است كه احتمال حصول آن بدهد و آنكه نوميد است آرام مى‏نشيند. و نيز آنكه يقين به حصول كارى دارد تشوير ندارد. پس مؤمن به قضاى الهى كه مى‏داند غيرِ حكمِ او واقع نخواهد شد به هر حال صبور است. و آنكه به قضا ايمان ندارد بايد بداند با فرض انكار قضا باز به صبر و تحمل و تفكر كار بهتر و نيكوتر بر آيد و به شتاب و به عجله
چشم بصيرت بسته مى‏شود و راه چاره به روى انسان بسته مى‏گردد. ^۲
1189. ** با سختى آسانى است. ^۳