روض الجنان: راوى خبر گويد كه، رسول صلىاللهعليهوآله گفت: قرآن بر من انزله بود آيت آيت، مگر سورة التّوبه و سورة الانعام كه جمله فرود آمد با هر يكى هفتاد هزار فريشته بودند، مىگفتند: يا محمّد! بگو تا وصيّت خير كنند به سورتى كه در او نسبت خداى است، يعنى سورة الاخلاص. ۱1501. علامه شعرانى: [وصيت خير كنند] يعنى آن را نيكو دارند. ۲روض الجنان: عبداللهِ عبّاس گفت: عثمان عفّان را پرسيدم، گفتم: سورة الأنْفال از مثانى است و سورت براءت از مئين است، چرا جمع كردى ميان ايشان، و براءت از سبع طوال است، سورة الأنْفال چرا در اين ميانه آوردى؟ و چرا «بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ» ننوشتى در اوّل او؟ گفت: براى آنكه، چون آيتى چند آمدى رسول عليهالسلام كاتب را بگفتى: اين آيت در فلان سورت بنويس و اين آيت در فلان سورت بنويس، سورة الأنْفال و سورة التوبه هر دو به مدينه فرود آمد و در هر دو ذكر عهد بود و ما را مشتبه شد و بيانى نيافتيم از رسول عليهالسلام در آن ميان، «بِسْمِ اللّهِ الرّحمن الرحيم» ننوشتيم كه ندانستيم تا كجاست، آخر آن سورت و اوّل اين سورت. مبرّد گفت، و سفيان بن عيينه: براى آنكه «بِسْمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيم» آيت رحمت و امان است و سورت براءت به تيغ فرود آمد در حق مشركان و منافقان، و ايشان را امان و رحمت نيست براى اين ننوشتند. ۳1502. علامه شعرانى: وجهى لطيف است هرچند صحيح نيست، چون بسيار سورههاى عذاب نازل شده كه در آغاز بسم الله دارد مانند سوره القارعة والحاقة وسئل سائل ولكن بى بسم الله بودن اين سوره تعبد و دليل قطعى است بر اين كه قرآن تحريف نشده و نويسندگان قرآن تابع دستور رسول بودند و به قياس و فكر خود عمل نمىكردند و سوره برائت را با اين كه سوره ديگر مىدانستند غير انفال بسم الله بر آن نيفزودند. و آنكه جماعتى پندارند سوره بندىِ قرآن و تركيب آيات متفرقه و نام سوره نهادن همه به اختيار مردم بود صحيح نيست، بلكه اين سورهها را خود پيغمبر تركيب فرمود و ميان آنها بسم الله قرار داد جز اين سوره و در مبادى بعضى حروف مقطعه مقرر فرمود و در بعضى نفرمود و هر يك را نامى نهادند و اشاره كرد چنانكه فرمود «فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ»۴ و «فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ»۵ و هر كه فلان سوره بخواند فلان ثواب دارد و امثال اين بسيار دلالت بر آن مىكند كه سورهها را در عهد پيغمبر صلىاللهعليهوآله مرتب كرده و نام نهاده بودند. ۶
1.روض الجنان، ج ۹، ص ۱۶۲.
2.روح الجنان، ج ۵ ، ص ۴۴۷.
3.روض الجنان، ج ۹، ص۱۶۲ ـ ۱۶۳.
4.بقره (۲): ۲۳.
5.هود (۱۱): ۱۳.
73. «وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ...»
روض الجنان: آنگه گفت: آنان كه ايمان دارند و مهاجر باشند و مجاهد در راه خداى (جلّ جلاله) و ايوا و نصرت كنند. ۱1500. علامه شعرانى: «ايواء» منزل دادن است. ۲
1.روض الجنان، ج ۹، ص ۱۵۸.
2.روح الجنان، ج ۵ ، ص ۴۴۵.
