7. «كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللّهِ...فَمَا اسْتَقامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ...»
روض الجنان: «فَمَا اسْتَقامُوا لَكُمْ» ، اين را «ما»ى امَد* گويند و محلّ او نصب باشد بر طرف، مادام تا ايشان بر عهد مىباشند و استقامت مىكنند تو نيز و قوم تو با ايشان بر استقامت و راستى باشى... ابن اسحاق و كلبى گفتند: اين جماعتى بودند از بنى بكر و بنى خُزيمه و بنى مُدلِج و بنوضَمْره و بنودئل، و اينان در عهد قريش بودند، روز حُدَيْبيه تا آن مدّت كه رسول عليهالسلام زد ايشان را** قريش عهد بشكستند و اين جماعت بر عهد بودند، خداى تعالى گفت: تا ايشان با شما بر عهد باشند شما نيز بر عهد باشى. ۱
1509. علامه شعرانى: * يعنى مايى كه دلالت بر مدت دارد. ۲
1510. ** اين جماعت كه نام برده است همه از بنى بكر بودند و همه هم پيمان قريش و روز حديبيه با رسول خدا صلىاللهعليهوآله پيمان بستند تنها قريش و بنى دئل از بنى بكر پيمان شكستند و باقى قبائل بنى بكر بر سر پيمان بودند. خداوند فرمود: تا آن جماعت بر عهد ثابتند شما هم با آنها ثابت باشيد. ۳
10. «لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤمِنٍ إِلاًّ وَ لا ذِمَّةً...»
روض الجنان: «لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤمِنٍ إِلاًّ وَ لا ذِمَّةً» ، براى آن تكرار كرد كه اين آيت در حقّ آنان است كه، ايشان به آيات خداى عوض اندك ستانند و از راه خداى و دين مسلمانى مردمان را منع كنند. و آيت اوّل كه در حقّ جمله ناقضان عهد است. جبّائى گفت: اين آيت در حقّ جهودان است، و آن در حقّ ناقضان عهد... . ۴
1511. علامه شعرانى: يعنى آيهاى كه در صدر سوره گذشت. ۵
