24. «إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ...»
روض الجنان: آنگه مثل زد دنيا را و تشبيه كرد او را به آنچه مردم* را از آن رغبت ببرد، گفت: «إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا» ، و مثل و مثْل يكى باشد... . ۱
1608. علامه شعرانى: مردم در اينجا لفظ مفرد است مانند:
سگ اصحاب كهف روزى چندپى نيكان گرفت و مردم شد۲
يعنى خداوند دنيا را به چيزى تشبيه كرد كه انسان بدان رغبت نكند. ۳
28. «وَ يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشْرَكُوا مَكانَكُمْ أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤكُمْ فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ...»
روض الجنان: «أَنْتُمْ وَ شُرَكاؤكُمْ» ؛... بر جاى باشى شما و انبازان شما، يعنى معبودان شما، يعنى تا ميان شما حكم كنيم. آنگه گفت: «فَزَيَّلْنا بَيْنَهُمْ» ، اى فرَّقْنا بَيْنَهُمْ؛ ميان ايشان جدا كنيم... . وَقَالَ شُرَكاؤُهُمْ؛ و آن معبودان شما ايشان، گويند شما را: ما را نپرستى. در او چند قول گفتند؛... جبّائى گفت: عبادت شما ما را نه به امر و اختيار و خواست ما بود، و براى آن اين تأويل بايد كردن كه بيان كرديم كه: روا نباشد كه اهل قيامت دروغ گويند، چه ايشان مُلْجأ باشند به ترك قبايح از آن جا كه دانند به
ضرورت كه اگر خواهند تا كنند،... حيلَ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ ذلك. ۴
1609. علامه شعرانى: يعنى اگر خواهند كارى زشت كنند مانعى ميان ايشان و انجام دادن كار پيدا مىشود. ۵
1.روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۲۷.
2.گلستان سعدى، ص ۶۲، بابت اوّل، حكايت ۴.
3.روح الجنان، ج ۶، ص ۱۷۵.
4.روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۳۷ ـ ۱۳۸؛ در چاپ مشهد «حيل بينهم و بين ما يشتهون» ضبط شده است.
5.روح الجنان، ج ۶، ص ۱۸۲.
