79. «وَ قالَ فِرْعَوْنُ ائْتُونِي بِكُلِّ ساحِرٍ عَلِيمٍ»
روض الجنان: و فرعون، اسمى است اعجمى علمٌ لا يَنصَرِف، و منع صرف او از زايد است. ۱
1628. علامه شعرانى: با آنكه فرعون عربى نيست چون به زبان عرب آيد ناچار با بعض حروف آن معامله اصلى مىكنند و با بعضى معامله زايد. و در حقيقت اين اصلى و زايد موافق طبع عربى است نه زبان اصلى، و اهل لغت چون خواهند آن را در كتاب لغت بياورند در ماده فرعن مىآورند و فردوس را در فروس، و هكذا. ۲
82 . «وَ يُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ»
روض الجنان: «وَ يُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ» ، اين عطف است على قوله: «سَيُبْطِلُهُ وَ يُحِقّ» ، يعنى باطل به باطل كند و حق به حق. ۳
1629. علامه شعرانى: به حق كند، اين با در كلام شيخ ابوالفتوح براى صيرورت و بيان حال دوم مىآيد چنانكه نظير آن گذشت. ۴
88 . «... رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى أَمْوالِهِمْ وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ فَلا يُؤمِنُوا حَتّى يَرَوُا الْعَذابَ الْأَلِيمَ»
روض الجنان: «وَ اشْدُدْ عَلى قُلُوبِهِمْ» ؛ در او چند قول گفتند، يكى آنكه: بار خدايا!
دلهاى ايشان سخت بكن و به جاى بدار تا ايشان با آنكه مالشان مطموس شده باشد هلاك نشوند تا هر روز، هر وقت، به آن مال فرو مىنگرند و غم بر غم و حسرت بر حسرت مىفزايد ايشان را. ووجهى ديگر در او آن است كه: «فَلا يُؤْمِنُوا» جواب «وَ اشْدُدْ» نيست... .
و ابومسلم محمّد بن بحر الاصفهانىّ در اين آيت وجهى غريب گفت و نكو، و آن، آن است كه گفت: «لا يُؤمِنُوا» غرض است، و خداى تعالى آن مال كه ايشان را داد بر سبيل عقوبت و عذاب داد، على كُفْرِهمُ المتقدّم. ۵
1630. علامه شعرانى: «لا يؤمنوا» نتيجه و جزاى جمله سابق است نه خبر يا امر. يعنى خداوند به آنها مال و زينت داده تا گمراه شوند، اكنون هم مال از آنها بستان و هم دل آنها سخت كن كه ايمان نياورند. ۶
1.روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۸۵.
2.روح الجنان، ج ۶، ص ۲۱۴.
3.روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۸۶.
4.روح الجنان، ج ۶، ص ۲۱۵.
5.روض الجنان، ج ۱۰، ص ۱۹۱ ـ ۱۹۳؛ در چاپ مشهد «لام» ضبط شده است.
6.روح الجنان، ج ۶، ص ۲۲۰.
