الرَّسُولَ» ؛ كه طاعت خداى داريد و طاعت رسولش «فَاِنْ تَوَلَّوْا» ؛ اگر برگردند و اعراض كنند، «فَانَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ» ؛ بر اوست آنچه بر او نهادند و او را تكليف كردند، و بر شماست آنچه بر شما نهادند و شما را تكليف كردند، هيچ كس را از شما به گناه ديگرى نخواهد گرفتن... ، و مِثلُهُ المَثَلُ: كُلُّ شاةٍ برِجْلِها سَتُناطُ. ¹
2296. علامه شعرانى: هر گوسفند به پاى خود آويخته مى شود، كنايه از آن است كه هر كس در بند عمل خويش است. ²
روض الجنان: ... جابر بن عبدالله گفت: بر اين مدّتى بر آمد دراز، و من منتظر اين وعده مى بودم [كه پيامبر گفته بود و تو اى جابر او را دريابى ]تا يك روز در نزديك زين العابدين شدم ـ علىّ بن الحسين، و او با من حديث مى كرد، نگاه كردم محمّد بن على از حجره زنان بيرون آمد ـ و او كودك بود ـ و بر سر دو گيسو داشت ـ جابر گفت: من در او نگريدم پهلوهاى من بلرزيد و موى بر اندام من برخاست، نيك در او نگريدم آن امارات كه رسول عليه السلام گفته بود در او باز يافتم. ³
2297. علامه شعرانى: منافى آن روايت است كه جابر در زيارت اربعين نابينا بود. ⁴

59 . «وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ...» .

روض الجنان: قوله تعالى: «وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ» آنگه گفت: چون اطفال شما به حدّ بلوغ رسند امّا به احتلام يا به اِنبات يا به چهارده سالگى. ^۵

تو را نبينم و او را ديده باشد. و گفتند: نزديك باشد كه بيند و نبيند، چنان كه كادَ العَرُوسُ اَن يَكُونُ اَميراً. ^۱
2293. علامه شعرانى: مراد از «عروس»، داماد است يعنى از غايت احترام چنان نمايد كه او شاه باشد و او را شاه داماد گويند. ^۲

45. «وَ اللّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ فَمِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى بَطْنِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى رِجْلَيْنِ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللّهُ ما يَشاءُ...» .

روض الجنان: «وَ اللّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِنْ ماءٍ» ؛ و خداى تعالى آفريننده هر جانورى است از آب... . و بعضى گفتند: اصل همه آب بود، و بعضى از آتش كرد، و بعضى با باد، و اوّل معتمد است. ^۳
2294. علامه شعرانى: چون در اطلاق لغت و عرف، «دابّه» بر هر جانور اطلاق مى گردد؛ خواه انسان وخواه غير انسان، و اما جن و ملائكه را دابّه نگويند. ^۴
روض الجنان: «وَ مِنْهُمْ مَنْ يَمْشِي عَلى رِجْلَيْنِ» و بهرى از آن بر دو پاى مى روند چون آدمى و جن و مرغان. ^۵
2295. علامه شعرانى: هيچ دليل بر آن نيست كه جن در خلقتِ اصلى بر دو پا مى رود، بلكه به هر صورتى متمثّل مى شود. ^۶

54 . «قُلْ أَطِيعُوا اللّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ...» .

روض الجنان: «قُلْ» يا محمّد بگو اين منافقان را كه: «أَطِيعُوا اللّهَ وَ أَطِيعُوا