معنى لطف است. و گفتند معنى آن است تا بر تو آسان بود حفظ و ياد گرفتن آن. ^۱
2311. علامه شعرانى: پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله در حال وحى كه قرآن بر وى نازل مى شد همه كلمات آن در خاطر مقدسش ثابت مى گشت چنان كه در حال صحو آن را لفظ به لفظ براى مردم قرائت مى فرمود و اين از معجزات او است و تا آخر عمر آن آيات حروف را مرتب در خاطر داشت و آن هم معجز است، و چون پيوسته وحى بر او مى آمد به ارتباط روح شريف با عالم غيب مؤيد بود. و عجب است كه كفار گاهى مى گفتند: چرا قرآن يك باره بر او نازل نشد و گاهى كه در وحى تأخير مى افتاد مى گفتند: خداى محمد او را ترك گفته و دشمن داشته، ديگر رابطه نبوت او قطع شده تا آيه آمد: «ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى»^۲ و اگر قرآن يك باره نازل مى شد همين سخن را مى گفتند و اگر پيوسته رابطه بود و وحى مى آمد و ناچار كلام خدا قرآن بود اعتراض اول را تكرار مى كردند. ^۳

37. «وَ قَوْمَ نُوحٍ لَمّا كَذَّبُوا الرُّسُلَ أَغْرَقْناهُمْ وَ جَعَلْناهُمْ لِلنّاسِ آيَةً» .

روض الجنان: «وَ جَعَلْناهُمْ لِلنّاسِ آيَةً» ؛ و ايشان را به علامتى و عبرتى كرديم، و به دست نهاديم براى ظالمان و كافران عذابى سخت مولم، جز آن عذاب كه در دنيا به ايشان رسيد. ^۴
2312. علامه شعرانى: «به دست نهاديم» را مؤلف به معنى مهيا و آماده كرديم استعمال كرده است. ^۵

38. «وَ عاداً وَ ثَمُودَ وَ أَصْحابَ الرَّسِّ وَ قُرُوناً بَيْنَ ذلِكَ كَثِيراً» .

روض الجنان: سعيدِ جبير و ابن كلبى گفتند: ايشان [اصحاب رسّ] را پيغامبرى بود

28. «يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً» .

روض الجنان: «يا وَيْلَتى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ» ، و ابوعمرو خواند: يا لَيْتَنىَ اتَّخَذْتُ، به فتح «يا». و ديگر قرّاء به اسكان «يا»؛ كاشكى تا من فلان را به دوست نگرفتمى... . ^۱
2309. علامه شعرانى:بعض مدعيان علم در زمان ما گويند قرآن را به هر لفظ كه در عربى جايز باشد مى توان خواند. و اين صحيح نيست؛ چون «ياء» متكلم هم به فتح و هم به سكون صحيح است در عربيت اما اتفاق مسلمانان است كه هر جا همه قراء به فتح خواندند به سكون نتوان خواند و هر جا همه به سكون خواندند به فتح نبايد و هر جا به هر دو وجه قرائت كردند به هر دو وجه جايز است و اگر مستند قراء سماع نبود همه به هر دو وجه قرائت مى كردند. ^۲

30. «وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً» .

روض الجنان: انسِ مالك روايت كرد كه، رسول عليه السلام گفت: هر كه او قرآن بياموزد و بداند، و مُصْحف در آويزد و در او ننگرد و تعهّد نكند، روز قيامت در او آويزد و گويد: بار خدايا! اين بنده مرا مهجور كرد*، از ميان من و او حكم كن، و اين بر سبيل توسّع و تمثّل گفت. ^۳
2310. علامه شعرانى: جاهلان عهد ما گويند لفظ قرآن محرف است و معنى آن متشابه و قرائت آن مأخوذ از سنيان و اين هم نوعى مهجور كردن قرآن است. ^۴

32. « ... كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِيلاً» .

روض الجنان: «كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ» ؛ همچنين تا دل توبه آن بر جايگاه داريم، و اين