بود كه در وقت غسل كردن عورت را نپوشيدندى و با يكديگر غسل كردندى و در عورت يك ديگر نگريدندى، و موسى عليه السلام تنها برفتى به جاى خالى و آنجا غسل كردى كه كس او را نديدى. گفتند: همانا موسى آدر است كه از پيش ما غسل نمى كند. ^۱
2486. علامه شعرانى: «ادره» ورم بيضه است و آدر وصف آن. ^۲
روض الجنان: مُجّان و سَفِله. ^۳
2487. علامه شعرانى: «مجان» جمع ماجن، مردم بى شرم و هرزه را گويند. ^۴

72. «إِنّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّمواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها...» .

روض الجنان: «فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها» ، «ابا» امتناع باشد يقال: فلانٌ يَأبى الظُّلمَ، و «اِبا» به معنى صلاحيّت ناداشتن باشد، يُقال: هذه اَرْضٌ يَأبَى الزَّرعَ، اى؛ لا تَصْلَحُ لَهُ. و امّا در آيت بر اين معنى حمل توان كردن براى آنكه جمادات صلاحيّت حمل امانت ندارند از آنجا كه حيات و عقل نباشد ايشان را. و قوله: «وَحَمَلَها الأنْسانُ» لا مَحال اين لفظ اگر چه صورت عموم دارد، خاصّ است به كافران كه حمل امانت نكردند و حفظ آن به واجبى نكردند و به آن خيانت كردند، به قرينه قوله: «إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً» ؛ ^۵ اى ظَلَوماً لنفسه فِى الِخيانَة، جَهولاً بحقِّ الأَمانَةِ. و گفته ايم: فَعُول بناى مبالغت باشد. و قوله: «فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها» ، كنايت كرد از لفظ دون معنى. ^۶

59 . «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ» .

روض الجنان: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤمِنِينَ» ، آنگه حق تعالى گفت: اى پيغامبر بگو زنانت را و دخترانت را و زنان مؤمنان را: «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ» ، تا چادرها به خويشتن در پيچند و سر تا پاى به آن بپوشند تا از پرستاران پيدا شوند.
عبداللهِ عبّاس و عُبيده گفتند: شكل آن است كه زنان را فرمود كه سر بَپُوشى، و روى و يك چشم رها كنى كه به او مى نگرى. ^۱ 2485. علامه شعرانى: در تفاسير آمده است كه عبيده خود ردا بر سر كشيد و بالاى آن را تا روى ابرو بياورد و از جانب زيرين روى را نيز بپوشيد و يك چشم براى ديدن رها كرد و گفت چنين بايد كرد. و ابن عباس هم چنين تفسير كرد چنان كه طبرى به تفصيل آورده است. ^۲ و چون ابن عباس زمان پيغمبر را درك كرد و براى كسانى كه آن عهد را درك كرده بودند اين تفسيركرد، اگر رسم زنان غير اين بوده كه ابن عباس گفت بر وى اعتراض مى كردند كه همه زنان پارسا غير اين مى كنند و در حضور پيغمبر غير اين مى كردند، تو چرا اين گونه تفسير مى كنى (رجوع به صفحه 192 و 206 و 207 از جلد هشتم شود). ^۳

69. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسى فَبَرَّأَهُ اللّهُ مِمّا قالُوا وَ كانَ عِنْدَ اللّهِ وَجِيهاً» .

روض الجنان: از ابوهُريره روايت كردند كه او گفت: آن بود كه بنى اسرائيل را عادت