اختيار كردى كه او را ظاهر و باطن بر صلاح بودى... . ^۱
2503. علامه شعرانى: يعنى اگر يكى از ما خواهد كسى را براى كارى انتخاب كند و بتواند از ظاهر و باطن آگاه گردد كسى را انتخاب مى كند كه از هر دو جهت صالح باشد. ^۲
روض الجنان: ... وجه ديگر آنكه وارث كتاب آن باشد كه عالم باشد به احكام كتاب تا بر منبر بتواند گفتن: والله لوْ سالتُمُونى لأخبرْتُكم بِما فى كِتابِ الله وبيَّنْتُ لَكُمْ مَكّيَّهُ مِنْ مَدنيّه ومُحْكَمَهُ مِنْ متشابهِهِ وَناسِخَه من منسُوخِهِ و خاصَّهُ مِنْ عامّه فى حَديثٍ طويل. اما اعتراض مخالف بر اين قول بقوله تعالى: «...فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ ...» و اين لايق نباشد به معصومان. جواب از اين آن است كه مراد به اين ظلم لُغوى است كه نقصان باشد نحو قوله «... وَ لَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئاً...»^۳ در صفت بستانى و معنى آنكه ايشان اخلال كرده باشند به مندوباتى كه اگر بكردندى مستحقّ ثواب بودندى بر آن... . ^۴
2504. علامه شعرانى: جواب بهتر در صفحه 245 گذشت كه آيه «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً...» با اينكه ميراث نبوت خاصّ بعض ذريّه است نسبت به همه داده است. ^۵

33. «جَنّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها يُحَلَّوْنَ فِيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ...» .

روض الجنان:دست و رنجها. ^۶
2505. علامه شعرانى: «دست و رنجن» دست بند است. ^۷

34. «وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَكُورٌ» .

روض الجنان: «وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلّهِ» ... گويند اهل بهشت: سپاس خداى را كه اندوه از ما

داشت؟ گوييم: مراد شنيدن سخن به گوش حسّى ودنيوى است كه مردگان از آن محرومند نه به گوش برزخى و آخرتى كه به پيوستگى ارواح است و تموّج نفسانى. از اين جهت در تلقين به عربى سخن مى گويند با كسى كه عربى نمى داند. ^۱

27. « ... وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَ حُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِيبُ سُودٌ» .

روض الجنان: «مُخْتَلِفٌ أَلْوانُها وَ غَرابِيبُ سُودٌ» ، و غرابيب جمع غِربيب، و هوشديد السوّاد؛ و سياهىِ سياه و سود براى آن گفت تا بدانند كه اين مبالغت در سياهى است. ^۲
2501. علامه شعرانى: «سياهىِ سياه» كلمه اى فصيح وبليغ است در آن عهد در فارسى مستعمل بوده وامروز هم با آنكه در نوشته معمول نيست در زبان مردم متداول است. ^۳

32. «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ...» .

روض الجنان: حسن بصرى گفت: ظالم آن بُوَد كه سيئاتش بر حسناتش بچربد. ^۴
2502. علامه شعرانى: «چربيدن» به معنى راجح آمدن است. ^۵
روض الجنان: ... وجه ديگر آنكه گفت: «اصْطَفَيْنا» ؛ برگزيديم: از الفاظ اختيار هيچ لفظ از اين خاص تر نيست از اختيار و اجتبا، براى آنكه اسم از او مصطفى باشد... .
وجه ديگر آنكه آن كسى كه اختيار خداى باشد جز معصوم نباشند؛ براى آنكه او عالم است به ظاهر و باطن خلقان چنان كه هر يكى از ما چون اختيار كسى كند براى كار دنيى، جز ظاهر سترى اختيار نكند از آنجا كه باطن نداند؛ چه اگر باطن دانستى آن را