سوره يس

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1. « يس »

روض الجنان: ابوبكرِ ورّاق گفت: يا سيّد البشر. اگر گويند چرا «يس» آيتى مى شمارند و «طس» نمى شمارند، گوييم: براى آنكه «طس» بر وزن «قابيل» و «هابيل» است از اسماء مفرده و و اسم مفرد آيتى نباشد، چه معنى ندارد و «ياسين» نه چنين است، براى آنكه «يا» كه در اوّل است حرف ندا را مى ماند بمنزلة قولك: يازَيْد! و چون مشتبه باشد به اين جمله اى كلام بود مفيد؛ و چون فايده دهد آن را آيتى توان شمردن. دگر آنكه مطابق سر آيات است. ^۱
2512. علامه شعرانى: اين علت مستقل نيست؛ چون «طس» هم مانند «ياسين» با سر آيات مطابق است. «طس * تِلْكَ آياتُ الْقُرْآنِ وَ كِتابٍ مُبِينٍ»^۲ به «ياء» و «نون» ختم مى شود و «يس وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ» به «ياء» و «ميم» و معنى آن است كه چون ديدند

عذابى به قومى فرستد آنان را كه در ميان ايشان باشند عذاب كند، آنگه، كه آن عذاب مستحقّان را عقوبت بود و نا مستحقّان را امتحان و ايشان را بر خداى تعالى اعواض باشد.
و قتاده گفت در اين آيت كه: خداى تعالى آنچه در اين آيت گفت با قوم نوح كرد تا همه جانوران هلاك شدند الاّ آنان كه در كشتى بودند. عبداللهِ مسعود گفت: بيم آن است كه جُعَل را در سوراخش عذاب كند به گناه بنى آدم. و انس گفت: ضب در سوراخ خود به گرسنگى مى ميرد از گناه بنى آدم. ابن كثير گفت: مردى امر معروف مى كرد بر كسى؛ مردى بگذشت، او را گفت: رها كن كه ظلم جز ظالم را زيان ندارد؛ ابوهريره بشنيد، گفت: دروغ مى گويى. به خدايى كه جان من به امر اوست كه مرغ در آشيانه خود به گرسنگى بميرد از ظلم بنى آدم. ^۱
2511. علامه شعرانى: توجيه اين روايات آن است كه مؤلف در آغاز سخن گفت، مستحقّان را عقوبت بود و نامستحقّان را امتحان. ^۲