سوره صافّات

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

8 . «لا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلاَءِ الْأَعْلى وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ» .

روض الجنان: «لا يَسَّمَّعُونَ» ، اهل كوفه به تشديد خواندند على تقدير: لا يَتَسمّعونَ؛ گوش با اهل آسمان نكنند از فريشتگان. مجاهد گفت: گوش باز كنند ولكن نشنوند. و ديگران به تخفيف خواندند، يعنى گوش باز نكنند. ^۱
2537. علامه شعرانى: اهل نظر در راندن شياطين به ستارگان سخن بسيار گفتند كه حاجت به نقل آن نيست مگر دو سؤال كه ناچار ياد بايد كرد: يكى آنكه دويدن شهب در آسمان پيش از زمان پيغمبر صلى الله عليه و آله بود و در خبر است كه آن حضرت از مرد جاهلى پرسيد شما درباره شهاب چه مى گفتيد؟ او جواب داد: مى گفتم براى فوت مرد بزرگى است و به مقتضاى آيات كريمه اين حادثه نو بود در عهد پيغمبر پديد آمده و مردم در آن فرو مانده بودند كه چه بگويند. جواب آن است كه تير شهاب هميشه در آسمان ديده مى شد، اما كثرت آنكه ستاره باران گويند چنان كه هر وقت در آسمان نگاه كنى

مى دهد. و ما ـ چنان كه گفتيم ـ در علت و سرّ انكار اينان متحيريم؛ چون در عصر ما بسيارند و من با آنان گفت وگو بسيار كرده، اما سر انكارشان را در نيافتم؛ غالباً مى گويند: ما انكار نداريم كه از جسم جامد و مرده موجود زنده پديد مى آيد، چون هر روز مشاهده مى كنيم اما بقاى روح را چنان كه فلاسفه الهى و پيروان اديان آسمانى قائلند اعتقاد نداريم، و به عبارت ديگر معاد جسمانى را ممكن مى دانيم و معاد روحانى را محال و مى گوييم وقتى كرم و حشرات از بدن مرده پديد آمد اين كرم و حشرات غيرِ آن مرده است و ثواب و عقاب براى اينها صحيح نيست، وقتى صحيح است كه روح شخص اول باقى باشد و همان روح به اين بدن باز گردد تا اعمال خود را به خاطر داشته او را عذاب و عقاب كنند. و ما گوييم: بقاى روح را ما ثابت كرده ايم و آيات و روايات آن را تأييد كرده بنابراين شبهه اى در معاد باقى نمى ماند وعمده براى متدين اثبات بقاى روح است و جسمى كه قابل حمل همان روح باشد نه جسمى كه روح جديد در او دميده شود. ^۱