چه كردى با ايشان؟ گفت: بگفتمى جانورى را تا هر دو را فرو بردى. گفت: آن جانور كجاست؟ گفت: در مرغزارى از مرغزارهاى من. گفت: آن مرغزار كجاست؟ گفت: فى عِلْمٍ مِنْ عِلْمى؛ در علمى از علمهاى من. ^۱
2596. علامه شعرانى: فرو بردن چيزى كه به وجود نيامده معقول نيست و خطاب معدوم نيز از حكيم قبيح است و مؤلف وجه آن را بيان كرده است. ^۲

12. «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَمواتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها» .

روض الجنان: «فَقَضاهُنَّ سَبْعَ سَمواتٍ فِي يَوْمَيْنِ» ، گفت: بيافريد هفت آسمان در دو روز.* اين «قضا»، به معنى خلق است و اتمام، ... «وَ أَوْحى فِي كُلِّ سَماءٍ أَمْرَها» ؛ و وحى كرد در هر آسمانى كار آن آسمان. ^۳ **
2597. علامه شعرانى: * استدلال به آسمان و زمين بر قدرت حق بدان مثابت است كه از معمارى بنايى معروف و مشهور باشد كه همه بشناسند و خواهند استادى وى را بيان كنند، گويند او سازنده فلان بنا است و اگر چه بناهايى ديگر بسيار ساخته باشد؛ چون مردم بر آنها اطلاع ندارند و معروف نيست آن را شاهد نياورند، چنان كه در تأليف و شعر ديگر صنايع گويند شيخ بهائى آن است كه كشكول نوشته و سعدى كسى است كه گلستان تأليف كرده است و مردم هفت آسمان را مى شناختند و عظمت آن را مى دانستند، خداوند استدلال به وجود آنها كرده گرچه هزاران خلق ديگر و كرات ديگر آفريده باشد. ^۴
2598. ** وحى به آسمان به اعتبار نفس زنده اى است كه مدبّر آسمان؛ چون گردش كرات آسمانى به غير محرّك ارادى ممكن نيست. ^۵

سوره فصّلت

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

10. «وَ جَعَلَ فِيها رَواسِيَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَكَ فِيها...» .

روض الجنان: دينه. ^۱
2595. علامه شعرانى: «دينه» يعنى ديروزى منسوب است به « دى » يعنى ديروز، و سنائى گويد:

بچه بط اگر چه دينه بودآب درياش تا به سينه بود
يعنى بچه مرغابى كه ديروز از تخم بر آمده باشد شنا كردن در دريا تواند. ^۲

11. « ... وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ» .

روض الجنان: ... و در اخبار آمد كه بعضى انبيا گفتند: بار خدايا! اگر آنگه كه آسمان و زمين را گفتى بيايند به طوع يا بكُره، و ايشان گفتند: آمديم طايع، اگر عصيان كردندى،