غايى و صورى و مادى و قوام هر چهار به خداوند است. «هو الأوّل» مناسب علت فاعلى و «الآخر» علت غايى و «الظاهر» علت صورى و «الباطن» علت مادى است. ۱
12. «يَوْمَ تَرَى الْمُؤمِنِينَ وَ الْمُؤمِناتِ يَسْعى نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ...» .
روض الجنان: قتاده گفت مرا روايت كردند از رسول صلى الله عليه و آله كه او گفت: روز قيامت مرد باشد كه نور او چندان باشد كه از مدينه تا عَدن و صنعاء يمن تابد، و كم از آن تا چندانى بود كه جاى قدم خود بيند و بس، و مؤمن بود كه او را چندانى نور بود كه آتش دوزخ را بنشاند... . ۲
2764. علامه شعرانى: از خواصّ نور آخرت است كه آتش را خاموش مى كند و آخرت را قياس به دنيا نبايد كرد كه نور دنيا اين خاصيت ندارد. ۳
16. «أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللّهِ...» .
روض الجنان: «أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا» ، گفت: وقت نيامد؟ كلبى و مقاتل گفتند: آيت در منافقان آمد پيش از هجرت، و سبب آن بود كه سلمان را گفتند: ما را خبر ده از آنچه در تورات ديده اى از عجايب... . ۴
2765. علامه شعرانى: قول مقاتل از دو جهت غلط است: يكى آنكه پيش از هجرت سلمان خدمت پيغمبر صلى الله عليه و آله نرسيد. ديگر آنكه يهودى نبود و با تورات ارتباط نداشت. ۵
20. «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَياةُ الدُّنْيا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِينَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ...» .
1.روح الجنان، ج ۱۱، ص ۳۷.
2.روض الجنان، ج ۱۹، ص ۱۹.
3.روح الجنان، ج ۱۱، ص ۴۱.
4.روض الجنان، ج ۱۹، ص ۲۴.
5.روح الجنان، ج ۱۱، ص ۴۴.
