سوره حشر

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1. «سَبَّحَ لِلّهِ ما فِي السَّمواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» .

روض الجنان: و چنان انداختند كه ناگاه از بالاى حِصن سنگى عظيم بر سر ايشان افگنند.... ^۱
2780. علامه شعرانى: [انداختند] يعنى رأى دادند. ^۲
روض الجنان: ... چون رسول صلى الله عليه و آله آنجا رفت ايشان را يافت كه نوحه مى كردند بر كعب اشرف. و او سيّد ايشان بود، گفتند: واعيه باشد، بر اثر واعيه باكيه و بر اثر آن باكيه.* و اين بر سبيل تهديد گفتند. رسول صلى الله عليه و آلهگفت: روا باشد.** آنگه گفتند: رها كن ما را تا اين تعزيت بگذاريم. ^۳
2781. علامه شعرانى: * يعنى انتقام كعب را خواهيم كشيد. ^۴

21. «كَتَبَ اللّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِي إِنَّ اللّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ» .

روض الجنان: «كَتَبَ اللّهُ لاَ?غْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِى» ، گفت: خداى تعالى بنوشته است در لوح محفوظ و قضا كرده كه غالب شوم من و رسولان من. سبب نزول آيت آن بود كه مسلمانان گفتند: اگر خيبر و پيرامن او ما را گشاده شود و مكّه، اميد داريم كه روم و پارس و حجاز ما را گشاده شود، و عبدالله اُبىّ سَلول گفت: مى پندارى كه روم و پارس چون اين ديه هاست كه پيرامن شماست تا به آسانى بگشايد! ايشان از آن قوى ترند و منيع تر و به عدد بيشتر و به شجاعت سخت تر. ^۱
2779. علامه شعرانى: غلبه نه به عدد است و نه به شجاعت، بلكه به عزم و رسوخ و اتحاد در عقيده و مقصود است، عدد بسيار در صورتى غالب شوند كه در راه يك مقصود بكوشند و شجاع در صورتى غالب مى شود كه اراده داشته باشد و نفع خود در آن بيند. و اين همه در مسلمان پاى بند به دين و راسخ تحقق دارد نه در منافقان كه هر كدام براى غرضى خاص مى كوشند، پس غلبه اهل حق بر اهل باطل قطعى و يقينى است و علل ظاهرى نيز مؤيّد آن است.
و اگر گويى: شايد كفار نيز موقتاً در غرضى متحد باشند و نفع خود را در آن بينند و سخت بكوشند و بر مسلمانان غالب گردند، مانند كفار قريش براى انتقام در جنگ احد و بنى اميه و خلفاى بنى مروان براى كين جويى از پيغمبر صلى الله عليه و آلهو خاندان او؟ گوييم: اين غلبه موقتى بود، چون اغراض و عزم كفار زود زايل مى شود، مگر آنكه مسلمانان در عقيده خويش سست گردند و احكام دين را رها كنند. ^۲