خواهد، و معنى لطف باشد و توفيق و بيان و حكم و تسميت و راه بهشت و ثواب نمودن. و «فا» براى استيناف آورد،** نه براى عطف. ^۱
1806. علامه شعرانى: * چون اگر خداوند مردم را گمراه كند جبر لازم آيد و آن ظلم است؛ پس بايد تأويل كرد به اين كه خداوند گروهى اشقيا را به حال خود رها كند و واگذارد. يا به غير اين تأويل؛ مثلاً حكم كند كه آنها گمراه هستند چون باب افعال به معنى حكم كردن و تسميه هم آمده است.
1807. ** يعنى «فا» در كلمه «فيضلّ» براى استيناف است، مانند واو در كلمه «وَ نُقِرُّ فِي الْأَرْحامِ» به رفع نقر؛ چون اگر براى عطف بود بايد «نقر» به نصب خواند. ^۲

8 . «وَ قالَ مُوسى إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً فَإِنَّ اللّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ» .

روض الجنان: ابو اِدريس الخولانىّ گفت از ابوذرّ الغِفارىّ از رسول صلى الله عليه و آله كه گفت: خداى تعالى وحى كرد به بعضى انبياء در بعضى كتب خود... گفت: بندگان من! اگر اوّلتان و آخرتان و اِنستان و جِنّتان مجتمع شوند بر پرهيزگارتر دلِ مردى، در مُلك من هيچ نيفزايد. ^۳
1808. علامه شعرانى: يعنى همه مانند هم شوند بر اينكه دل همه آنها مانند دل پرهيزكارتر آنها باشد. ^۴

15. «وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خابَ كُلُّ جَبّارٍ عَنِيدٍ» .

روض الجنان: بستيهد. ^۵

سوره ابراهيم عليه السلام

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

2. «اللّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّمواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ» .

روض الجنان:... و يأخذون وَهْناً من الليل. ^۱
1805. علامه شعرانى: مقدار نيم شب يا پاره اى از شب. ^۲
روض الجنان: «وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاّ بِلِسانِ قَوْمِهِ» ، «ما» نفى است و «مِنْ» مؤكِّد اوست، حق تعالى گفت: ما نفرستاديم هيچ پيغامبر را الاّ به زبان قومش، يعنى به لغت ايشان، تا چون با ايشان خطاب كند، خطاب او بدانند. و «لام» در او لامِ غرض است، گفت: پيغامبران را براى بيان فرستاديم. آنگه گفت: «فَيُضِلُّ اللّهُ مَنْ يَشاءُ» ؛ و خداى اضلال كند، و وجوه آن بگفتيم* از: خذلان و تخليت و حكم و تسميت و حِرمان ثواب و منع از طريق بهشت، و اهلاك. «وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ» ؛ و هدايت دهد آن را كه