آنكه به مسلمات خصم وى را مجاب كنند به وجه نيكو. چهارم آنكه مغالطه كنند و به سخنان باطل بر خصم فائق گردند. پنجم آنكه به شعر و تخييل حجت آوردند. خداوند به سه وجه اوّل امر فرمود؛ چون مغالطه و شعر مناسب اثبات اصول و فروع دين نيست. اول فرمود: سوى پروردگار خويش خوان به عقل و دليل و حكمت و آن را حكما برهان گويند. دوم به دليل ظنى و مرغوب و پند و موعظه و آن را حكما خطابه گويند و از اين دو گذشته مجادله در سخن و اسكات مخالف را به وجه نيكو كن و آن را حكما جدل گويند، و اين از معجزات علمى قرآن است. ۱
126. «وَ إِنْ عاقَبْتُمْ فَعاقِبُوا بِمِثْلِ ما عُوقِبْتُمْ بِهِ وَ لَئِنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِلصّابِرِينَ» .
روض الجنان: ... و حمزة بن عبدالمطّلب را هنده بنت عتبه مُثله كرده بود و شكم بشكافته و جگر او بگرفته، خواست تا بخورد در دهنش سنگ شد تا بينداخت... رسول عليه السلام گفت: حمزه از آن گرامى تر است بر خداى كه بعضى از او به آتش بسوزد، چه حمزه اهل بهشت است و هند اهل دوزخ، خداى تعالى نخواست كه تا خون حمزه به أحشاى هند مختلط شود. ۲
1894. علامه شعرانى: پس مأكول جزءِ آكل مى شود. ۳ روض الجنان: ... آنگه [رسول عليه السلام] گفت: اگر خداى مرا ظفر دهد بر اينان، هفتاد كس را به عوض حمزه مُثله كنم. خداى تعالى اين آيت فرستاد «وَ اِنْ عاقَبْتُمْ» ؛ اگر عقوبت كنى عقوبت به مثل آن كنى كه ايشان كرده باشند شما را و اگر صبر كنى، «لَهُوَ خَيْرٌ لِلصّابِرِينَ» ؛ آن بهتر باشد صابران را. رسول عليه السلام گفت: صبر كنم و آنچه عزم كرده بود رها كرد. ۴
1.روح الجنان، ج ۷، ص ۱۶۰.
2.الإصابة : ج۳ ص۴۳۰ الرقم ۴۲۸۵ ، تاريخ دمشق : ج۲۵ ص۵۴ .
3.روض الجنان، ج ۱۲، ص ۱۲۰
4.روح الجنان، ج ۷، ص ۱۶۰.
