بود به رؤيا يا بيدارى. بارى معراج به رؤيا چندان عجيب نيست كه اهل مكه منع كنند و جماعتى از مسلمانان بر گردند از اسلام، لابد تعجب آنان از جسمانى بود و خود پيغمبر كه حقيقت معراج خود را مى دانست نفرمود تعجب نكنيد، من در خواب ديدم. ^۱
روض الجنان:... بدان كه مسلمانان خلاف كردند در معراج: بعضى نفى كردند، و گفتند: نبود و رفتن رسول عليه السلام بيشتر تا به بيت المقدس نبود كه ظاهر قرآن بيش از اين نيست، و آن معتزليان اند ـ و جماعتى دگر گفتند: رسول عليه السلام اين در خواب ديد، و آن نجّاريانند. و بعضى حشويان گفتند: روح او به معراج بردند و تن او در مكّه بود. ^۲
1897. علامه شعرانى: يعنى اخباريان عامه، چون آنها معراج روحانى گفتند اما اخباريان شيعه به معراج جسمانى قائلند بلكه بعضى از آنها مبالغه و غلو به آن حد رساندند كه معراج روحانى را كفر دانستند. ^۳
روض الجنان: خوى بريخت از حيا و شرم. ^۴
1898. علامه شعرانى: بر وزن «رى» به معنى عرق انسان و حيوان باشد. ^۵
روض الجنان: برشش از مرواريد به مرجان سرخ برآموده. ^۶
1899. علامه شعرانى:آراسته و زينت كرده. ^۷
روض الجنان:... از آنجا بگذشتيم جماعتى را ديدم پاره اى گوشت پاكيزه پخته در پيش ايشان، نهاده و پاره اى گوشت پليد خام، ايشان گوشت پاك پخته رها مى كردند و گوشت پليد خام مى خوردند. من گفتم: اى جبريل اينان كه اند؟ گفت: اينان گروهى اند از امّت تو كه ايشان را زنان حلال پاكيزه باشند ايشان را رها كنند و تعرُّض حرام كنند و

سوره بنى اسرائيل

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1. «سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ» .

روض الجنان:... در اين [معراج] دو روايت است: يكى آنكه، رسول عليه السلام گفت من در مسجد الحرام بودم در حجر ميان خفته و بيدار كه جبريل آمد و براق آورد،...
و روايت ديگر آن است كه، رسول عليه السلام گفت: مرا از حجره امّ هانى به آسمان بردند. ^۱
1896. علامه شعرانى: اختلاف دو روايت از دو جهت است: يكى آنكه در روايت اول رؤياى نبوت بود و در روايت دوم در بيدارى. جهت دوم آنكه در روايت اول ازمسجد الحرام بود و در روايت دويم از خانه ام هانى و روايت اول دست آويز آنها است كه معراج را به روح و رؤياى صالحه گويند و عامه اهل اسلام امروز بر خلاف آن گويند و معراج را جسمانى دانند وجماعتى از قدما كه آن را روحانى مى گفتند اكنون منقرض گشتند، و محمد بن اسحاق صاحب سيره توقف كرده گويد: خدا داند چگونه