كه آفتاب خواهد بودن چندان بود كه همه دنيا از مشرق تا مغرب، و اما آنچه در سابق علم او بود كه آن را نخواهد كردن تا ماه شود و محو كند نورِ آن آن را دون آفتاب آفريد در جرم و براى آن ما كوچك مى بينيم آن را كه مسافت بس بعيد است. ^۱
1959. علامه شعرانى: ماه را كوچك مى بينم چون دور است، منافى آن نيست كه آفتاب دورتر باشد واگر نور ماه به اندازه آفتاب بود شب را هم روشن مى كرد. ^۲
روض الجنان: «وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِي عُنُقِهِ» ، عبداللهِ عبّاس گفت: معنى آيت آن است كه هر آدميى را عمل و كردارش در گردن او كنند تا از او جدا نباشد. بعضى دگر گفتند: آنچه تقدير كرده اند او را و بر او. ^۳
1960. علامه شعرانى: او را يعنى به سود او و بر او يعنى به زيان او چنان كه عوام اهل زمان ما گويند: برله او يا برعليه او. ^۴
روض الجنان: اهل معانى گفتند مراد به طائر، آن حكم است كه بر او كند. از سعادت و شقاوت به حسب استحقاق او، و از آن به طائر عبارت كرد بر عادت، من سوانح الطّير و بوارحها. ^۵
1961. علامه شعرانى: مرغ كه برجايى نشسته بر مى انگيزند اگر سوى راست پريد يا چپ از آن فال مى گيرند و عاقبت كار خود از آن استنباط مى كنند. از اين جهت طائر گويند و از آن عاقبت وسعادت و شقاوت خواهند. ^۶

17. «وَ كَمْ أَهْلَكْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ وَ كَفى بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً» .

روض الجنان:... «وَ كَمْ أَهْلَكْنا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ» ... .

گويند هر دو فاجعه مسجد و كشتار مؤمنين با اينكه سالها بين آنها فاصله بود در يك روز نهم آب اتفاق افتاد و مقتولين مسجد در فاجعه دوم بيشتر از اول بودند و تيطوس به رسم روميان سيرك و تماشاخانه ترتيب مى داد و دينداران و پارسايان يهود را كه با اين اعمال آشنا نبودند مجبور مى كرد به تماشاخانه روند و بازى كنند و بسا طعمه درندگان مى شدند و يهوديان را مجبور مى كرد كه وجوه شرعى كه براى مسجد و عبادت معين بود صرف چيزهايى كه نزد بت پرستان از خيرات شمرده مى شود نمايند. ^۱

12. «وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ وَ النَّهارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنا آيَةَ اللَّيْلِ وَ جَعَلْنا آيَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ وَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَ الْحِسابَ وَ كُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْناهُ تَفْصِيلاً» .

روض الجنان: «وَ جَعَلْنَا اللَّيْلَ وَ النَّهارَ آيَتَيْنِ» ، گفت: ما شب و روز را دو آيت و دو علامت و دلالت كرديم بر وجود و وحدانيّت ما، و بر كمال قادرى و عالمى ما «فَمَحَوْنا آيَةَ اللَّيْلِ» ؛ بسترديم آيت شب ابوالطفيل گفت: پسر كوّا پرسيد از اميرالمؤمنين عليه السلام از اين سواد كه در ميان ماه است، گفت: آن آيت شب است كه خداى تعالى آن را محو كرد، آن اثر محو است. ^۲
1958. علامه شعرانى: يعنى بر روى ماه كه آيت شب است محو آفريديم. ^۳

13. «وَ كُلَّ إِنسانٍ أَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَ نُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ كِتاباً يَلْقاهُ مَنْشُوراً» .

روض الجنان: عكرِمه گفت از عبداللهِ عبّاس، از رسول صلى الله عليه و آله كه گفت: خداى تعالى چون چيزها بيافريد، از نور عرش دو آفتاب بيافريد ؛ امّا آنكه در سابق علم او آن بود