سوره كهف

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1. «الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلى عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً» .

روض الجنان: «وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً» ؛ واين كتاب را كژيى نكرد. و در معنى «قيّم»، دو قول گفتند: يكى آنكه راستى است كه در او كژيى نيست و دگر معنى آنكه «قيّم» بر دگر كتابها كه حكم مى كند به تصديق آن، در بعضى قرائت آمد: «أَنْزَلَ عَلى عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً» و لكن جعله «قَيِّماً» و «عوج»، گويند آن را كه بنتوان ديدن، كالدين و الاَمر و عَوج فى العصا و الحايط بفتح العين. ^۱
2023. علامه شعرانى: گژى عصا و ديوار ديدنى است اما گژى دين ديدنى نيست، آن يكى را عوَج گويند و اين عوِج. ^۲

9. «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْكَهْفِ وَ الرَّقِيمِ كانُوا مِنْ آياتِنا عَجَباً» .

روض الجنان: غضبان. ^۳

110. «قُلِ ادْعُوا اللّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ أَيًّا ما تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى وَ لا تَجْهَرْ بِصَلاتِكَ وَ لا تُخافِتْ بِها وَ ابْتَغِ بَيْنَ ذلِكَ سَبِيلاً» .

روض الجنان: «أَيًّا ما تَدْعُوا» «ما» زايده است، چنان كه: اينما و متيما و اذ ما و حيثما، و محلّ او جزم است. بِاَيّاً، و علامة جزم سقوط نون است از تدعون، براى آنكه خطاب با جماعت است، و از پسِ «واو» «الف» بايد نوشتن، تا فرق بود ميان «واو» جمع و ميان تدعو در خبر از واحد كه «واو» لام الفعل باشد. ^۱
2020. علامه شعرانى: اين قاعده عربيت است و هرجا در قرآن برخلاف اين قاعده باشد براى متابعت كاتبان اول مصحف است تا توهم تحريف نشود اگر چه آن كاتبان برخلاف قاعده نوشته باشند متابعت بايد كرد. ^۲
روض الجنان: محمّد بن جرير گفت: محتمل است كه جهر در نماز روز است و اخفات در نماز شب، يعنى به روز اخفات مكن و به شب جهر؛ و اين آن است كه عمل طوايف بر اوست،* و اصحاب ما حدّ جهر، آن نهادند كه ديگران بشنوند؛ و حدّ اخفات آنكه نشنوند. ^۳ **
2021. علامه شعرانى: * ابن جرير گويد اجماع بر خلاف او است. ^۴
2022. ** بعيد است آيه قرآن را بر اين معنى حمل كردن؛ زيرا كه ميان جهر و اخفات منزلتى است كه بايد به آن حد قرائت كرد و به اين تحديد هيچ واسطه ميان جهر و اخفات نيست. ديگر آنكه نماز شب و روز هر دو را بايد بر حد وسط ميان جهر و اخفات خواند و علماى ما گويند نماز شب را به جهر و روز را به اخفات بايد خواند پس جهر واخفات در قرآن غير جهر واخفات در تحديد فقها است. ^۵