سوره حج

«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ»

1. «يا أَيُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ» .

روض الجنان: «إِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَيْءٌ عَظِيمٌ» ؛ كه زلزله قيامت چيزى عظيم خواهد بود. و در آيت دليل است بر آنكه معدوم را شى ء خوانند براى آنكه آن معدوم است، و خداى او را شى ء خواند. ^۱
2190. علامه شعرانى: شايد شى ء در وقتى بر او صادق آيد كه موجود شود. ^۲

2. «يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النّاسَ سُكارى وَ ما هُمْ بِسُكارى وَ لكِنَّ عَذابَ اللّهِ شَدِيدٌ» .

روض الجنان: «كُلُّ مُرْضِعَةٍ» ؛ هر زنى شيردهنده را از آن فرزند كه شير مى دهد او را.
فرّاء و كوفيان گفتند، شايد تا گويند: امرأة مرضع، بى «ها» و كذلك حايض و

گفت: خطبه اى كن تا مردمان از اين حال با خبر شوند. او خطبه اى كرد و در او حمد و ثناى خداى گفت، آنگه گفت: انَّ اَكيَسَ الكيس التّقى وَاَحْمَقَ الحُمْقِ الفُجُور، وَانَّ هذا الأَمرَ الَّذى اخْتَلَفْتُ فيهِ اَنَا وَمُعاويَةُ امّا حقٌ لِغيرى كانَ اَحَقَّ بهِ، وَامّا حقٌ كانَ لى فتَرَكْتُهُ طَلَباً لِصَلاحِ الاُمَّةِ، آنگه اين آيت بر خواند: «وَانْ اَدْرى لَعَلَّهُ فِتْنَةٌ لَكُم وَمَتاعٌ إلى حينٍ» . ^۱
2189. علامه شعرانى: ائمه عليهم السلام بسيار در كارها تمثل به آيات قرآن كرده اند و ديگر مسلمانان پيروى آنان نموده، چون آيه را مناسب حال خود بينند بدين تمثل جويند. چنان كه عابدى بينند گويند: «سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ»^۲ و چون مجرمى را به علامت شناسد گويند: «يُعْرَفُ الُْمجْرِمُونَ بِسِيماهُمْ»^۳ وامثال آن را در كلام ائمه عليهم السلام نبايد تفسير عام به مورد خاص شمرد و مراد قرآن را منحصر بدان شمرد. ^۴