بنده و پرستار، كه رخصت است زنان را كه زينت خود از ايشان باز نپوشند.
ابن جُرَيج گفت: مخصوص است آيت به پرستاران دون بندگان، و بر قول آنان كه گفتند: بندگان در اين داخل اند، محمول بود، اِمّا بر آنكه ايشان نابالغ باشند و امّا بر آنكه زينت ظاهر اظهار كنند بر ايشان. ^۱
2279. علامه شعرانى: اگر گويى: زينت ظاهر خودْ ظاهر است و حاجت به اظهار ندارد، گوييم: مفاد آن همان است كه در «لا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها» گذشت؛ يعنى زينت خود را ظاهر نكنند مگر آنكه خود بى اختيار ظاهر باشد در هنگام حركت. و در اينجا نيز مراد آن باشد كه مملوك براى خدمت بسيار اتفاق افتد كه چشمش به روى و موى سيّده خود افتد و آن را چون بى اختيار است و تنزّه از آن عسر و حرج، مستثنى فرمود. ^۲
روض الجنان: و گفته اند پيرى پير باشد. ^۳ 2280. علامه شعرانى: «پير پير» تأكيد است و در فارسى فصيح مستعمل، چنان كه در اصطلاح عامه نيز متداول است. ^۴
روض الجنان: ... واجب است عند حاجت و تَوَقان سخت. ^۵
2281. علامه شعرانى: توقان به معنى ميل و اشتياق است. ^۶
روض الجنان: و همچنين گفت: تَزَوَّجُوا الوَدُودَ الوَلُودَ فانّى مُكاثرٌبكُمُ الأَنبياءَ، گفت: زن دوست داشتنى زاينده را به زنى كنى، كه من به كثرت شما فخر كنم با پيغامبران. ^۷
2282. علامه شعرانى: «دوست داشتى» ترجمه ودود است و اين كلمه را در جاى

قَبَضَ على نصفِ الذِّراع، گفت: حلال نباشد هيچ زنى را كه ايمان دارد به خداى و به قيامت كه چون بجنبد** پيدا كند الاّ رويش و دستها تا نيمه بازو. و درست آن است كه روى و كفهاى دست و كفهاى پاى از زن عورت نباشد، به آن معنى كه بشايد كه در نماز گشاده باشد.***
و بعضى ديگر از مفسّران گفتند: زينت زن كه اظهار شايد كه تا كند، دو است: زينت ظاهر است، و زينت باطن. امّا زينت ظاهر جامه است، و آنچه زينت باطن است خلخال است و دستورنجن و قلاده و گوشواره.**** ^۱
2275. علامه شعرانى: * استثناى «إلاّماظهر» منقطع است مانند «إلاماذَكَيتُم»؛ از مرده نخوريد لكن آنچه تذكيه كرديد بخوريد و زينت ظاهر نكنيد، مگر آنچه خود بى ظاهر كردنِ شما ظاهر شود و اين منحصر در روى و دست است كه ممكن است بى اختيار ظاهر شود بر حسب عادت و ساير جاهاى بدن بر حسب عادت هم بى اختيار ظاهر نخواهد شد؛ مگر نادراً دست بند تاذراع و قلاده وگوشوار. ^۲
2276. ** قيدِ جنبيدن براى آن كرد كه درحال سكون واختيار جايز نيست روى و دست ظاهر كند و جواز آن منحصر در حال حركت است كه بى اختيار روى و دست بيرون افتد و حفظ آن عسر و حرج و عادة محال است به طورى كه هيچ كس آن را نبيند در هيچ لحظه از مدت عمر. ^۳
2277. *** قيد نماز براى آن كرد كه اين شرط نماز است و استثنا تنها براى نماز نه براى ستر از ناظر محترم. ^۴
2278. **** به ندرت اتفاق افتد كه بى اختيار ظاهر شوند و حفظ آن حرج باشد. ^۵
روض الجنان: ... و قولُه تعالى «أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُهُنَّ» عامّ است در جمله زيردستان از