127
تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1

در فهرست منتجب الدين ۱ كه تماماً در مجلّد بيست و پنجم بحارالانوار مندرج است، درباره جدّ دوّم شيخ، يعنى ابوبكر احمد بن الحسين الخزاعى النيسابورى كه از تلامذه سيّدين رضى (م 406) و مرتضى (م 436) و شيخ طوسى (م 460)، چنين نوشته و اظهار نظر كرده است:
شيخ ۲ ثقة ابوبكر احمد بن الحسين بن احمد نيشابورى، متوطّن در رى، پدر شيخ حافظ عبدالرّحمن، عادل است و متديّن، از تلامذه سيّدين مرتضى و رضى و شيخ ابو جعفر (طوسى) رحمهم الله. از مؤلّفات اوست: امالى در اخبار چهار مجلّد، و كتاب عيون الاحاديث، و روضه در فقه، و سنن و مفتاح در اصول و مناسك. خبر داد ما را به كتب مزبوره، شيخ امام سعيد ترجمان كلام اللّه جمال الدّين ابوالفتوح حسين بن علىّ بن محمّد بن احمد خزاعى رازى نيشابورى از پدرش از جدّش از صاحب ترجمه.
در همين فهرست منتجب الدين درباره برادر ابوبكر احمد، كه يكى ديگر از افراد خاندان شيخ است، چنين آمده:
شيخ ۳ عادل محسن بن الحسين بن احمد نيشابورى خزاعى، عمّ شيخ مفيد عبدالرّحمن نيشابورى رحمه الله، ثقة است و حافظ و واعظ. از مؤلّفات اوست: امالى در احاديث، كتاب السّير، كتاب اعجاز القرآن، كتاب بيان من كنتُ مولاهُ. خبر داد ما را به كتب مزبوره، استاد ما امام سعيد جمال الدّين ابوالفتوح خزاعى از پدرش از جدّش از صاحب ترجمه (رحمهم اللّه جميعاً).

1.ابوالحسن على بن عبداللّه بن الحسن بن الحسين بن بابويه رازى، (متوفا: بعد از سال ۵۸۵ه ).

2.بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۳ (فهرست منتجب الدين)، أمل الامل، ص ۴۵۸.

3.فهرست منتجب الدين، ص ۱۰؛ رجال استرآبادى، ص ۴۹۴، قسمت آخر؛ روضات الجنات، ص ۵۴۲؛ مستدرك الوسائل، ج ۳، ص ۴۸۸.


تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
126

بُديْل ۱ بن ورقاء مذكور تا غزوه حنين، كه در سنه هشت از هجرت روى داد، در حيات بوده است و اندكى قبل از وفات حضرت رسول در سنّ 97 سالگى وفات يافت و پسرش نافع بن بديل جدّ اعلاى مؤلّف در سال چهار از هجرت با قريب هفتاد نفر، و به روايتى چهل نفر، از اخيار صحابه حضرت رسول در وقعه بئر معونه، كه اشاره بدان شد، به درجه شهادت رسيدند و تفصيل اين واقعه در عموم كتب سير و تواريخ مبسوطاً مذكور است. غرض ما در اينجا فقط اشاره اجمالى بود به اين واقعه، براى مزيد تعرفه جدّ اعلاى مؤلّف. و عبداللّه بن رواحه در مرثيه او گفت:

رَحِمَ اللّهُ۲نافِعَ بْنَ بُدَيْلرَحْمَةَ الْمُبْتَغى ثَوابَ الْجِهادِ
صابِراً صادِقَ اللِّقاءِ إِذا ماأكْثَرَ الْقَوْمُ قالَ قَوْلَ السَّدادِ
در ترجمه احوال بُدَيْل بن وَرقاء خزاعى مزبور با هفت پسر او، نافع و عبداللّه و عبدالرّحمن و سلمه و عمرو و عثمان و محمّد ابناء بُدَيْل، كه همه از افاضل صحابه حضرت رسول و بسيارى از ايشان نيز از زمره مخلصين حضرت امير و در ركاب آن حضرت در صفّين به درجه شهادت رسيده اند.
و امّا خاندان ابوالفتوح در شهر رى از خاندانهاى علم و دانش و فضيلت و تقوا بوده و همگى در اين شهر اقامت داشته اند. علماى اين خاندان هر كدام در عصر خود از پيشوايان و مروّجين و متعصّبين مذهب فرقه حقّه جعفريّه مصدر خدمات علمى و فقهى بزرگ بوده اند و ما براى تأييد اين نظر، به ذكر بعض نظريات كتب رجال درباره برخى از ايشان مبادرت و اكتفاء مى كنيم.

1.تفسير ابوالفتوح، ج ۵، ص ۶۱۶ ـ ۶۱۷، تهران، ۱۳۱۵ش.

2.اسدالغابة، ج ۵، ص ۷.

  • نام منبع :
    تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 115335
صفحه از 504
پرینت  ارسال به