319
تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1

زمين شيشم جاى نامها اهل دوزخ كرد و جاى ارواح ايشان، و نام آن سجّين است (تفسير ابوالفتوح رازى، ج 1، ص 64). ۱
17. ديگر هيئت كلمه «آشكارى»، به جاى «آشكارا» است كه نمونه لهجه مردم رى مى باشد.
مثال:
«وَاَعْلَمُ ما تُبدُونَ وَما كُنتُم تَكتُمُونَ»۲ ؛ و دانم آنچه آشكارى كنيد و آنچه پنهان داريد. ۳
18. ديگر صورت كلمه «پرستدار» به جاى پرستار، پليته = فتيله، تابان = تاوان در معنى وجه خسارت و جريمه و غرامت، خوشك = خشك، زرو = زلو يعنى كرمى كه خون مى مكد كه از املاهاى كهنه مى باشند.
19. ديگر از خصوصيّات دستورى تفسير حاضر، حذف واو ربط است در ميان جمله ها و اين كار تنها به قرينه معنوى انجام مى شود.
مثال:
«رسول عليه السلام گفت: چون مرد استعاذه كند پناه با خداى دهد، شيطان از او بگريزد». (تفسير ابوالفتوح رازى، ج 1، ص 11) ۴ كه مى بايست گفته باشد: «چون مرد استعاذه كند و پناه با خداى دهد»، واو ربط را به قرينه حذف نمود.
مثال ديگر:
«سيبويه گفت: علامت تعريف لام است بس».
و او ربط بين «لام است» و «بس» لازم بود و حذف شد.
در حذف واو گاهى شيوه نثر واعظانه تفسير به خوبى آشكار است و نشان

1.روض الجنان، ج ۱، ص ۱۵۹.

2.بقره (۲): آيه ۳۳.

3.روض الجنان، ج ۱، ص ۱۹۶.

4.همان، ج ۱، ص ۲۶.


تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
318

«هاگيرم» و «هاگرفت» و مانند آن استعمال شده است.
15. ديگر از خصائص دستورى ابوالفتوح نوشتن «ب» حرف اضافه به صورت «با» است؛ چون: «با فصل ربيع» و «باپس» و جز آنها.
مثال:
«علماى ايشان جمع شدند و راى زدند و روزه با فصل ربيع افكندند» (تفسير ابوالفتوح رازى، ج 1، ص 284). ۱
مثال ديگر:
«چون به كنار دريا رسيدند، با پس نگاه كردند. لشكر ديدند در پيش دريا» (تفسير ابوالفتوح رازى، ج 1، ص 117). ۲
نظير چنين استعمالى يعنى آوردن «با» به جاى حرف اضافه «ب» در كتاب ترجمه و قصّه هاى قرآن از تفسير ابوبكر عتيق نيشابورى فراوان ديده مى شود.
مثال:
پيغمبر عليه السلام گفت: من در آن وقت نگاه كردم كه حنظله كشته شد، فريشتگان از هوا فرود آمدند وى را بربودند و با كناره بردند و بشستند و باز آوردند، ميان كشتگان اُحد بنهادند (ص 112، نيمه اوّل).
مثال ديگر:
... آن گاه فرمود تا ايشان را دفن كردند. كسى را كه اهل بيت بود در مدينه، مى آمدند و كشتگان خويش را با مدينه مى بردند (ص 123، نيمه اوّل).
16. ديگر از خصوصيّات نثر تفسير، هيئت «شيشم» به جاى «ششم» است و اين از خصائص لهجه رى بوده و در جاى ديگر به اين صورت استعمال نشده.
مثال:

1.روض الجنان، ج ۳، ص ۹.

2.همان، ج ۱، ص ۲۷۹.

  • نام منبع :
    تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 115286
صفحه از 504
پرینت  ارسال به