53
تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1

شيخ صفى الدين جدّ اعلاى اين سلسله را از نسل امام موسى كاظم عليه السلامنوشته اند. وى در اردبيل به سر مى برد و از مشايخ بزرگ صوفيه بود و مريدان بسيار داشت. اولاد و اَحفاد او همه به ارشاد مى پرداختند و مورد احترام و بزرگداشت مردم قرار داشتند؛ شيخ جُنيد به كثرت مريدان شهرت داشت و مورد توجّه اوزون حسن يكى از پادشاهان آق قوينلو بود و با خواهرش پيوند زناشويى بست. پسر همين شيخ جُنيد، يعنى شيخ حيدر (يا سلطان حيدر) با عالمشاه دختر خال خويش ازدواج كرد و در جنگ با گرجستان در راه كشته شد. شاه اسماعيل در 892 از عالمشاه به دنيا آمد. در 898 به گيلان گريخت و در 905 مريدان پدر، گرد او جمع آمدند. آن گاه فرّخ يسار قاتل پدر را كشت. شروان و سپس آذربايجان را به دست آورد و تبريز را پايتخت خويش قرار داد. جنگهاى او به ويژه با عثمانيها معروف است. وى مؤسس سلسله صفوى و در شب نوزدهم رجب سال 930 در حوالى سراب آذربايجان وفات يافت. 24 سال پادشاهى كرد. او در اردبيل در كنار مزار جدّش شيخ صفى الدين به خاك سپرده شد.
شاه اسماعيل، كه خود عقيدت و ارادتى تام به آل على عليهم السلام داشت، توانست در مدّت بيست سال اين مذهب را در تمام كشور نشر و توسعه دهد و در رعايت جانب احترام روحانيون و بازگذاشتن دست آنها در امور مردم، به ميل و رغبت رفتار كند. در عهد شاه عباس، نفوذ اين طبقه رو به فزونى گذاشت و آنان حتّى در امور سياسى نيز دخالت داشتند و اعمال نفوذ مى كردند. اين قدرت همچنان باقى بود تا به عهد نادر كه چون بيشتر اوقات را به جنگ سرگرم بود، اصولاً توجهى به مسئله روحانيّت نداشت.
در دوره قاجاريّه، بار ديگر تشيع رونق گرفت. از زمان حكومت مشروطه، به موجب اصل اوّل قانون اساسى، دين رسمى ايران اسلام و مذهب رسمى آن تشيّع است.


تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
52

و بومسلم مروزى كه بوالعبّاس سفّاح را از كوفه بياورد و به بغداد به خلافت نشاند و لعن اميرالمؤمنين عليه السلام از جهان برداشت و خلافت از بنى اميه و مروانيان فرو گشود هم شيعى و معتقد بود....
هم او در صفحه 207 كتاب النقض، درباره شيعى بودن ملوك مازندران مى نويسد:
... و شهرياران و ملوك مازندران چون قارن و شهريار و گردبازو و اسپهبد على (رحمة اللّه عليهم و على اسلافهم) همه شاعى و معتقد بوده اند.
گفتيم كه تشيّع در عهد پادشاهان آل بويه رونق بسيار يافت و به سبب معتقدات آنان، شيعه آزادانه به كارهاى مذهبى خويش مى پرداخت و سوگوارى حضرت حسين عليه السلام و بيان مصيبتهاى آل على عليهم السلام را بدون مزاحمت برپا مى داشت و حتى به دستور معزّ الدوله، معاويه را لعن مى كرد و ديگر كسى را ياراى سبّ على عليه السلام و فرزندان او نبود. پادشاهان اين سلسله مردم را به بستن دكّانها و به راه انداختن دسته ها و اقامه عزادارى رسماً تشويق و تأكيد مى كردند و شيعيان نيز، كه خود به سبب ارادت و عقيدت مفرط به آل على عليهم السلام آماده انجام دادن آن دستورات بودند، به محض فرا رسيدن ايّام عزادارى به برپا داشتن مجالس تعزيه اقدام مى نمودند.
وضع بدين منوال بود تا انقراض آل بويه؛ از آن پس با روى كار آمدن سلسله هاى غزنويان و سلجوقيان تا عهد مغول و تيمور، شيعه وضع كاملاً روشنى نداشت؛ زيرا پادشاهان اين سلسله ها متشيّع نبودند، مگر سلطان محمد خدابنده (الجايتو سلطان) و تركمانان قراقوينلو كه به مذهب تشيّع گرويدند، و نيز سادات مرعشيّه در مازندران (طبرستان)، و سربداريه در سبزوار، و كاركيا در گيلان كه مذهب شيعه را پذيرفتند و مدتها حكومت كردند.
درصدر اين مقاله يادآورگرديدكه ازعهد سلطنت شاه اسماعيل اوّل پادشاه صفوى، يعنى از سال 906ه ، تا به امروز مذهب تشيّع، مذهب رسمى كشور ايران است.

  • نام منبع :
    تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازي ج1
    سایر پدیدآورندگان :
    زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 114951
صفحه از 504
پرینت  ارسال به