مسح دادن بر گوش روا نباشد و نه شستن او، و شافعى گفت، مستحب است كه مسح دهد گوشها را به آبى نو، و ابوحنيفه گفت، گوش از جمله سر است يا سر مسح بايد دادن آن را، و زهرى گفت، از جمله روى است يا روى ببايد شستن....
اين بود قسمتى از تفسير شيخ در مورد آيه: «فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ... إِلَى الْمَرافِقِ...» . و ملاحظه شد كه چگونه راجع به شستن دست و روى، اختلاف نظر بين علماى فرَق اسلامى در متن تفسير منعكس گرديد.

ب) نكاح

اكنون اين اختلاف و انعكاس آن را در مورد نكاح در تفسير شيخ مورد مطالعه قرار مى دهيم. در تفسير آيه 4 از سوره نساء ^۱ :
«وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تُقْسِطُوا فِي الْيَتامى فَانْكِحُوا ما طابَ لَكُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً أَوْ ما مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ ذلِكَ أَدْنى أَلاّ تَعُولُوا * وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْساً فَكُلُوهُ هَنِيئاً مَرِيئاً» ، چنين تفسير مى كند:
مفسّران خلاف كرده اند در سبب نزول آيه و تفسير او؛ عروه گفت: از عايشه پرسيدم از تفسير اين آيه. گفت: آن يتيمه اى باشد كه در حجر مردى باشد. چون بالغ شود، مرد خواهد كه او را به زنى كند بدون مهر مثل. خداى تعالى نهى كرد از آنكه او را نكاح بندد، الاّ بر مهر مثل آنكه به او آنچه خواهد جمع مى كند از زنان ما تمامى چهار و اين در روايات اصحاب

دليلى نيست بر برائت ذمّه او. زجاج گفت، اگر گويند: «إلى» به معنى «مع» است، لازم آيد كه تا به دوش بيايد شستن، براى آنكه اسم متناول است آن را، گوييم: اگر ما را با ظاهر رها كنند چنين گويند، جز كه دليل برخاسته است از جهت اجماع كه ماوراى مرفق نبايد شستن و روى و دستها يك بار شستن واجب است به ظاهر آيت و دو بار سنّت است به اخبار متواتر، و سه بار ممنوع است به اخبارى كه روايت كرده اند از رسول صلى الله عليه و آله و از اهل بيت عليهم السلام.
قوله: «وَ امْسَحُوا بِرُو?سِكُمْ» . در صفت مسح خلاف كردند؛ بعضى گفتند، مسح به كمتر آنچه نام مسح بر او آيد؛ چه بيش از اين واجب نيست، و اين مذهب ماست و قول عبداللّه عمر است و القسم بن محمد و عبدالرحمن بن ابى ليلى و ابراهيم و شعبى و ثورى و مذهب شافعى است و اصحاب او و اختيار طبرى است، و ابوحنيفه و ابويوسف و محمد بن الحسن گفتند، مسح به كمتر از سه انگشت نشايد، و مالك گفت مسح دادن بر هم سر واجب است و به نزديك ما مسح بر مقدم سر دادن واجب باشد و هيچ فقيه اين اعتبار نكرد، جز كه گفتند، مسح بر هر جاى كه خواهد دهد و روا باشد. و دليل بر صحّت مذهب ما قوله: «بِرُو?سِكُمْ» است؛ براى آنكه «باء» تبعيض راست اينجا؛ براى آنكه تا حمل توان كردن بر معنى مستفاد، حمل نشايد كردن بر زيادت و چون «باء» زيادت را نباشد و تعديه را نباشد... . و اگر كسى به جاى مسح سر، غسل كند و سر بشويد، مجزى نباشد از مسح سر به نزديك ما و به نزديك جمله فقها مجزى باشد... . مسح بر عمامه دادن روا نباشد و مذهب ابوحنيفه و شافعى همچنين است، و ثورى و اوزاعى و احمد و اسحاق گفتند، روا باشد. به نزديك ما