۰.ترجمه: هيچ رگى نباشد كه به جهد كسى را و نه چوبى كه اندام او بخراشد و نه آنكه پاى او به سنگ درآيد. الاّ به گناهى و آنچه خداى عفو كند، بيشتر است.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۱ ، ج 4، ص 576)

۴۷۲.ما مِن رَجُلٍ مَنَعَ زَكوةَ مالِهِ إِلاّ جُعِلَ لَهُ شُجاعٌ فِي عُنُقِهِ يَومَ القِيامَةِ.

۰.ترجمه: هيچ مردى نباشد كه او زكات مال ندهد و الاّ آن مال او را مارى كنند روز قيامت و در گردن او كنند.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۲ ، ج 1، ص 696)

۴۷۳.ما مِن شَيءٍ كانَ فِي الجاهِلِيَّةِ إِلاّ وَهُوَ تَحتَ قَدَمِي إِلاَّ الأَمانَةَ فَإِنَّها مُؤَدَّاةٌ إِلَى البَرِّ وَالفاجِرِ.

۰.ترجمه: هيچ چيز نيست كه در جاهليّت بود، و الاّ آن در زير پاى من است، الاّ امانت كه امانت با خداوندش بايد دادن، اگر مسلمان بود و اگر كافر.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۳ ، ج 1، ص 588)

۴۷۴.مامِن مُؤمِنٍ إِلاّ فَأَنَا أَولى بِهِ فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ.

۰.ترجمه: هيچ مؤمنى نيست، و الاّ من به او اولى ترم در دنيا و آخرت.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۴ ، ج 4، ص 297)

۴۷۵.ما مِن مُؤمِنٍ ذَكَرٍ أَو أُنثى حُرٍّ أَو مَملُوكٍ إِلاّ وَللّه ِِ عَلَيهِ حَقٌّ واجِبٌ أَن يَتَعَلَّمَ مِنَ القُرآنِ وَيَتَفَقَّهَ فِيهِ.

۰.ترجمه: هيچ مؤمن نباشد از مردان و زنان و بنده و آزاد، و الاّ خداى را (جلّ جلاله) بر او است حقّى واجب كه از قرآن چيزى بياموزد و فقه آن بداند.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۵ ، ج 1، ص 594)

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۱ ، ج 1، ص 105)
اين حديث در صفحه 524 جلد يكم با اندك اختلاف به اين صورت آمده: ما طَلَعَتْ شَمْسٌ قَطُّ إِلاّ بِجَنْبَيْها مَلَكانِ يَقُوْلانِ أَلّلهُمَّ أَعْطِ كُلَّ مُنْفِقٍ خَلَفاً وَكُلَّ مُمْسِكٍ تَلَفاً.

۰.ترجمه: هيچ روز آفتاب برنيايد، الاّ بر پهلوهاى او دو فرشته باشند، مى گويند: بار خدايا! هر نفقه كننده اى را عوض بده و هر بازدارنده اى را تلف و هلاك مال.
در صفحه 541 جلد پنجم همين تفسير اين حديث ديده مى شود با اختلاف در كلمه «بجنبيه» و ترجمه نيز چنين آمده: و آفتاب برنيايد هيچ روز، و الاّ بر پهلوى او دو فرشته باشد، مى گويند: بار خدايا! تعجيل كن هر نفقه كننده را خلف ده و هر باز گيرنده تلف و هلاك مال.

۴۶۹.ما عالَ مَنِ اقتَصَدَ.

۰.ترجمه: درويش نشود هر كه اقتصاد كند.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۲ ، ج 4، ص 376؛ جامع الصغير، ج 2، ص 124)

۴۷۰.مالا رَأَت عَينٌ وَلا سَمِعَت أُذُنٌ وَلا خَطَرَ عَلى قَلبِ بَشَرٍ.

۰.ترجمه: هيچ چشم چنان نديده باشد و هيچ گوش چنان نشنيده باشد و بر خاطر هيچ آدمى چنان گذشته نباشد.

(تفسير ابوالفتوح رازى ^۳ ، ج 2، ص 65)
در جلد دوم، صفحه 65 جامع الصغير اين حديث آمده؛ ولى به اين عبارت شروع مى شود: «قال اللّه تعالى: اعددت لعبادى الصالحين...»

۴۷۱.ما مِن إِختِلاجِ عِرقٍ وَلا خَدشِ عُودٍ وَلا نِكبَةِ حَجَر إِلاّ بِذَنبٍ وَما يَعفُو اللّه ُ أَكثَرُ.