11
ميراث حديث شيعه دفتر 4

علاّمه مجلسى ، او اين شروح را براى صاحب نظران و اهل فضل ، نگاشته است. او در مقدمه «مرآة العقول» مى نويسد:
در گذشته ، بر كتب روايى ، يادداشت هايى به هنگام گفتگو با پژوهشگران داشتم . ترسيدم اين تعليقه ها از ميان رود، لذا با داشتن گرفتارى ها شروع به گردآورى آن نموده و از «كافى» آغاز كردم كه بهترين اثرِ شيعيان است. در اين شرح ، سند اخبار را به عنوان پايه ، بررسيدم و مشكلات واژه ها و مطالب پنهان و نهفته را براى اهل دقّت ، به شرح نشستم. ۱
و در مقدمه «شرح تهذيب الأحكام» نوشته است:
تعليقه هايى بر مطالب دشوار و ديرْياب «تهذيب» نگاشتم و حاشيه هايى كه پرده هاى ترديد را بزدايد و دانشجويانْ در هر سطحى از آن بهره برند ، به رشته تحرير درآوردم ؛ روشنگرى هايى كه به ذهنم خطور كرد يا از اساتيد ، سود جستم... ۲

3 ـ مجلسى و دائره المعارف حديث شيعه

گسترده ترين كتاب حديثى شيعه «بحار الأنوار» است . اين كتاب را نمى توان تنها يك كتاب جامع حديثى به شمار آورد ؛ چرا كه سرشار از معارف متنوّع است ؛ از مباحث لغوى گرفته (كه يك دوره سه جلدى غريب الحديث از آن استخراج شده) ۳ تا مباحث تفسيرى (كه دو جلد راهنما براى آن منتشر شده است) ۴ تا مباحث بى شمار

1.مرآة العقول، ج ۲، ص ۵۱۲.

2.ملاذ الأخيار، ج ۱، ص ۴.

3.كتاب غريب الحديث فى بحارالأنوار ، در سه جلد از سوى مركز تحقيقات دارالحديث ، همزمان با كنگره بزرگداشت علاّمه مجلسى منتشر مى گردد .

4.كتاب دليل الآيات المفسرة وأسماء السُوَر ، از سوى مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى ، در سال ۱۴۱۲ق ، به چاپ رسيده و نيز بحارالأنوار فى تفسير المأثور بالقرآن ، از سوى مؤسسه الطور در ۱۴۱۱ق ، به چاپ رسيده است.


ميراث حديث شيعه دفتر 4
10

اثنا عشر و حضرت فاطمه زهرا عليهم السلام بوده باشد ، به لغت فارسى ترجمه نمايم، تا جميع طوايف الأنام ، سيّما جمعى از عوام كه از فهم لغت عربى عاجزند ، از آن بهره مند گردند. ۱
و در آغاز كتاب «جلاءالعيون» مى نگارد :
و اين شكسته در كتاب «بحار الأنوار» ، آنچه متعلّق به احوال ايشان است ، در چندين مجلّد ، استيفا و در كتاب «حيات القلوب» نيز اكثر آنها بر وجه اختصار ، مذكور شده است و چون از كتاب اوّل ، عوام را چندان انتفاعى نيست و تحصيل كتاب دوم ، بر اكثر مردم متعسّر است، لهذا اين قليل البضاعة را با اختلال احوال و وفور اشتغال و هجوم هموم و آلام و طريان عوارض و اسقام، به خاطر فاتر رسيد كه كتاب وجيزى در اين باب، به لغت فارسى تأليف نمايد كه مقصور بر ذكر ولادت و شهادت سيدالمرسلين و ائمّه طاهرين عليهم السلامبوده باشد،بر وجهى نوشته شود كه همه خلق از آن بهره برده باشد و به ترجمه الفاظ روايات معتبره ، اختصار نموده . مقيد به حسن عبارات و تنوّع استعارات نگردد. ۲
همين انگيزه ، در ترجمه هاى ديگر ايشان نيز بيان شده است. ۳

2 . شرح نويسى بر كتب حديث

علاّمه مجلسى ، در كنار ترجمه رواياتْ به تبيين دشوارى هاى احاديث و اسرار و رموز آن رو كرد ؛ چنانكه از ارزيابى اسناد و صدور نيز فروگذار نكرد . وى بجز توضيح و تبيين هايى كه در جاى جاى «بحار الأنوار» دارد ، به تأسيس سنّت حسنه اى همّت گماشت كه پيش از آن ، تا اندازه اى نضج داشت. وى شرح «كافى» شريف را به نام «مرآة العقول» در بيست و شش جلد و شرح «تهذيب الأحكام» را با نام «ملاذ الأخيار» در شانزده جلد ، تحرير كرد . همچنين از «شرح صحيفه سجاديه» و «اربعين حديث» او نيز مى توان ياد كرد.

1.حياة القلوب، ج ۱، ص ۲۹ (انتشارات سرور).

2.جلاءالعيون، ص ۳ (كتابفروشى اسلاميه).

3.علاّمه مجلسى و آثار فارسى او، ص ۳۲۸، ۳۳۴، ۳۶۰ و...

  • نام منبع :
    ميراث حديث شيعه دفتر 4
    تاريخ انتشار :
    1378
تعداد بازدید : 34483
صفحه از 521
پرینت  ارسال به