15
ميراث حديث شيعه دفتر 4

4 ـ معجم . مراد از معجم ، راهنمايى لفظى كتاب به ترتيب الفباست و «بحار الأنوار» ، چند معجم دارد : سفينه البحار، المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث «بحارالأنوار»، تحقيق مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى ، و المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث «بحارالأنوار»، با اشراف عليرضا برازش.
5 ـ تلخيص . كتابهايى چون «مختصر المزار (تلخيص ج22)» ، «مختصر المجلد السابع»، اثر رضا بن محمد نصير ، «جامع الأنوار (مختصر جلد هفتم)» نوشته آقا نجفى اصفهانى) ، «حديقة الأزهار فى تلخيص البحار»، اثر ميرزا محمد بن عبدالنبى نيشابورى ، از جمله تلخيص هايى است كه از «بحار الأنوار» انجام شده است . ۱
6 ـ تعليقه نويسى . در تعليقه نويسى ، مى توان از تعليقه علاّمه طباطبايى و دانشورانى چون ربّانى شيرازى، مصباح يزدى، محمدباقر بهبودى، على اكبر غفّارى و... نام برد كه به همراه چاپ جديد «بحار الأنوار» به طبع رسيده است. ۲
7 ـ نرم افزار . در اين قسمت ، مى توان از نرم افزار نور، تهيه شده در مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى، نرم افزار معجم فقهى، تهيه شده در مركز معجم فقهى حضرت آيه اللّه گلپايگانى ، و نرم افزار معاجم ، تهيه شده توسط مؤسسه نشر حديث اهل بيت عليهم السلامنام برد.
8 ـ مستدرك نويسى . تكميل مجلّدات «بحار الأنوار» يا برخى از مجلّدات آن ، همواره مورد اهتمام عالمان بوده و بدان عنايت كرده اند كه كتابهايى چون «مستدرك البحار»، اثر ميرزا محمد تهرانى (م 1371ق) ، «معالم الخبر فى استدراك البحار السابع عشر» و «جنة المأوى فيمن فاز بلقاء الحجة (مستدرك ج13)»، نوشته ميرزاحسين نورى، مستدرك اجازات بحار الانوار، نوشته ميرزا محمد بن رجب

1.مجله مشكاة، ش ۲۹، ص ۱۵۴ ـ ۱۵۷؛ المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث بحارالأنوار ، ص ۱۰۵.

2.همان، ص ۱۶۰ ـ ۱۶۱، المعجم المفهرس لالفاظ احاديث بحار الانوار، ص ۱۰۵.


ميراث حديث شيعه دفتر 4
14

آنجا كه تاكنون بيش از يكصد و بيست تحقيق درباره «بحار الأنوار» ، سامان گرفته است. ۱
آنچه را تا به حال درباره «بحار الأنوار» انجام شده ، در ده حوزه مى توان دسته بندى كرد:
1 ـ چاپهاى متعدد، سنگى، سربى و حروفى. نخستين چاپ «بحار الأنوار» در سال 1248ق ، در هند انجام شد و سپس در سال 1270ق ، در ايران به طبع رسيد. پس از اينها چاپ معروف كمپانى صورت گرفت كه از سال 1303 تا 1315ق ، به طول مى انجاميد كه اين طبعها به قطع رحلى و چاپ سنگى است . چاپهاى جديد اين كتاب ، در سال 1376ق ، از سوى انتشارات مكتبة اسلامية و دارالكتب الاسلامية انجام شد سپس بارها از روى آن افست شد.
2 ـ تصحيح و تحقيق «بحار الأنوار» . نخستين تصحيح ، در قطع وزيرى صورت گرفت كه توسط گروهى از عالمان و اساتيد ، چون عبدالرحيم ربّانى شيرازى، محمدتقى مصباح يزدى، محمدباقر بهبودى، على اكبر غفّارى، سيدابراهيم ميانجى به انجام رسيد.
3 ـ فهرست نويسى . فهرست نويسى ، راهنمايى كردن به آنچه در كتاب است ، از قبيل : آيات، اَعلام، اماكن، قبائل، اشعار، امثال، ابواب و منابع ، اطلاق مى شود و «بحار الأنوار» ، داراى فهارس فراوان است ؛ از قبيل : فهرست الكتب المأخوذ منها البحار، هداية الأخبار الى فهرس بحار الأنوار، المعجم المفهرس لألفاظ عناوين أبواب بحار الأنوار ، بحار الأنوار فى تفسير المأثور بالقرآن، دليل الآيات المفسره و أسماء السور فى أحاديث بحار الأنوار. ۲

1.مجلّه مشكاة، ش ۲۹، ص ۱۵۴ ـ ۱۶۶؛ المعجم المفهرس لألفاظ بحارالأنوار، ج ۱، ص ۱۰۵.

2.مجلّه مشكاة ، ش ۲۹ ، ص ۱۵۸ ـ ۱۶۰ : «كتابشناسى تأليفات علاّمه مجلسى» ؛ المعجم المفهرس لألفاظ أحاديث بحار الأنوار ، ص ۱۰۵ و ۱۱۵ ـ ۱۱۷ .

  • نام منبع :
    ميراث حديث شيعه دفتر 4
    تاريخ انتشار :
    1378
تعداد بازدید : 34447
صفحه از 521
پرینت  ارسال به