آغاز دفتر
عصر صفويه ، در تاريخ تشيّعْ دوره اى برجسته و ممتاز به شمار مى رود و از زاويه هاى گوناگون ، در خور درنگ و تأمّل است . يكى از اين زوايا ، اثرگذارى آن بر علوم اسلامى و معارف شيعى است . اگر از اين نگاه به مسئله بنگريم ، با سه حركت بزرگ در حوزه حديث شيعه روبه رو مى شويم :
1 ـ عمومى سازى معارف حديثى و ترجمه روايات به فارسى ،
2 ـ شرح نويسى كتب روايى ،
3 ـ تدوين دائره المعارف هاى بزرگ حديثى .
نهضت ترجمه با رويكرد گسترش فرهنگ حديثْ در ميان عامه ، به انجام رسيد و بسى توفيق يافت ؛ حركت دوم نيز در جهت تعميق معارف حديثى و حلّ معضلات آن براى اهل فضل و صاحب نظرانْ سامان گرفت و سومين حركت ، به انگيزه حفظ ميراث تشيّع از نابودى و پراكندگى ، شكل گرفت .
از ميان عالمان برجسته اين عصر ، علاّمه محمدباقر مجلسى (م 1110ق) در هر سه حركت ، سرآمد است . اينك نگاهى اجمالى به فعّاليت هاى علمى وى در اين سه عرصه مى افكنيم :
