آيين نامه و ضوابط بازسازى تدوين گردد تا بتوان به تمامى اهداف موردنظر ، دست يافت . به نظر مى رسد در تدوين هر آيين نامه يا مجموعه ضوابط براى بازسازى متون ، ضرورى است مراحل چهارگانه زير ، منظور نظر قرار گيرد :
الف . اثبات اثر ،
ب . انتساب اثر به نويسنده ،
ج . جستجو و بازيابى ،
و . تنظيم و چينش .
هر يك از اين مراحل ، اصول و قواعد مخصوص به خود را دارد كه بايد منظورنظر قرار گيرد و ـ چنان كه اشاره شد ـ ، بهترين بستر براى تدوين مجموعه ضوابط ، بررسى و نقد علمى كارهاى انجام شده است ؛ چرا كه از خلال آن ، قوّت ها و كاستى ها آشكار مى گردند و حاصل ، راهنماى كارآمدى براى تدوين ضوابط خواهد بود .

سه . نقد و بررسى كارهاى انجام شده

در حوزه مطالعات شيعى ، برخى از كارهاى انجام شده ، عبارت اند از :
تفسير القرآن الكريم ابو حمزه ثابت بن دينار ثمالى ، كتاب الولايةى ابن عُقده و مناقب أمير المؤمنين ابن مَردويه كه توسط فاضل پرتلاش ، آقاى عبدالرزّاق حِرزالدين ، بازسازى و تحقيق شده اند ؛
و تسمية من شهد مع أمير المؤمنين في حُروبه و رجال ابن الغضائرى كه استاد محمدرضا حسينى جلالى جمع و تحقيق نموده اند ؛
والحاوى في رجال الشيعة الإماميةى ابن ابيطىّ و كتاب الولايةى محمّد بن جرير طبرى كه با تلاش محقّق ارجمند و سختكوش ، آقاى رسول جعفريان ، پژوهش و بازآفريده شده اند .
همچنين از بازسازى كتاب قضايا محمّد بن قيس البجلي توسّط آقاى بشير محمدى مازندرانى مى توان نام برد .
تحليل مبانى تحقيق و بررسى و نقد علمى ـ روش شناختى اين آثار بازيافته ،

شناخته شده نيست و بجز از سوى تنى چند از محقّقان كه دغدغه هايى داشته و كارهايى را به ثمر رسانده اند ، پيگيرى نشده است .
براى پرداختن به اين موضوع ، بايد برخى از مباحث و محورها مورد كاوش قرار گيرد ، از قبيل :
1 . پژوهش در زمينه ضرورت و اهداف بازسازى متون مفقود ،
2 . روش و چگونگى بازسازى متون ،
3 . نقد و بررسى كارهاى انجام شده ،
4 . تعيين حوزه هاى نيازمند بازسازى .

يك . ضرورت و اهداف

بازسازى متون ، مى تواند اهداف زير را دنبال كند :
1 . آشنايى با افكار و انديشه هاى مؤلّفان و صاحبان آثار ،
2 . شناخت اوضاع علمى و فرهنگى دوره هاى اسلامى ،
3 . نشان دادن تطوّرات و فراز و نشيب هاى علمى ،
4 . فراهم شدن شرايط تدوين تاريخ علوم اسلامى ،
5 . كشف پيوندهاى علمى و فرهنگى ميان دوره هاى اسلامى .
به نظر مى رسد كه يادكردِ اهداف ، براى تبيين ضرورت اين حركت علمى كافى باشد .

دو . روش و چگونگى بازسازى

روشن است كه اين حركت علمى ، چون در آغاز راه است ، با دشوارى هاى پرشمارى مواجه خواهد بود كه برخى محقّقان به آنها اشاره كرده اند . ^۱ در كنار شناخت دشوارى ها و بر پايه نقد و بررسى كارهاى انجام شده از اين نوع در جهان ، مى بايد