ولادت و خاندان
شهر رى در نيمه دوم قرن پنجم هجرى شاهد تولد كودكى در يكى از خاندان هايى علمى خود بود. او كه ابوالفتوح حسين بن على بن محمد بن احمد بن حسين بن احمد خزاعى نيشابورى رازى بود، يكى از عالمان بزرگ شيعى شد و يكى از اولين تفسيرهاى شيعى پارسى قرآن كريم را پديد آورد و به ابوالفتوح رازى شهره گرديد.
او كه پدر و نياكانش از رجال علم و دين بودند، در مكتب پدر، آغازين مراتب رشد و بالندگى را پشت سر نهاده، سپس در محضر بزرگانى ديگر زانوى تلمذ به زمين زد و توشه دان دانش خويش را غنا بخشيد.
صفحات تاريخ از بازگويى دقيق شرح احوال و دانش آموزى او ناتوان است و تنها اشاراتى اندك درباره او را در دل خويش جاى داده است. از اين روست كه بايد براى آشنايى با وى از كنارهم نهادن مطالب مندرج در آثار پيشينيان مدد جست و به شرح حالى نه چندان روشن دست يافت.
از تاريخ دقيق ولادت او جايى سخن به ميان نيامده؛ آن گونه كه در وفات او نيز؛ امّا شايد بتوان گفت كه تولد ابوالفتوح رازى قبل از سال 480 هجرى بوده است. ۱
گفته شده كه ابوالفتوح رازى بلاواسطه از شيخ ابو على حسن بن محمد بن محمد بن حسن طوسى روايت كرده، ۲ و وفات شيخ ابو على در حدود سال پانصد هجرى
