51
ابوالفتوح رازي

حاضر بودم كه شيخ ابوالفتوح رازى [صاحب] تفسير به رحمت حق تعالى پيوست و به موجب وصيّتش در جوار مرقد امامزاده واجب التعظيم امامزاده عبد العظيم حسنى رحمه اللهمدفون گشت. پس به نيّت حج متوجه مكه معظّمه شدم و در وقت برگشتن، گذارم به اصفهان و محلّت چُنْبُلان و بعضى ديگر از محلات آن شهر افتاد، ديدم كه آن قدر از مردم آن ديار به زيارت شيخ ابو الفتوح عجلى شافعى اصفهانى و حافظ ابو نعيم ـ كه پدر استاد اوست ـ و شيخ يوسف بناء ـ كه جدّ شيخ ابو نُعَيم است ـ و شيخ على بن سهل و امثال ايشان ـ كه سنّى و از مشايخ وصوفيّه بوده اند ـ مى رفتند كه شيعه شهررى و نواحيش هزار يك آن به زيارت امامزاده عبدالعظيم نمى رفتند.
و مؤلف اين كتاب و محتاج به مغفرت حضرت رب الارباب، احمد اردبيلى گويد كه مرا گذار به اصفهان افتاد، ديدم كه مردم آن بلده شيخ ابوالفتوح عجلى شافعى را شيخ ابوالفتوح رازى نام كرده بودند و به اين بهانه به عادت پدران خويش قبر آن سنّى صوفى را زيارت مى كردند؛ اگر چه از مردم آن ديار امثال اين كردار دور نيست، زيرا كه ايشان پنجاه ماه زياده از ديگران نسبت به حضرت شاه ولايت ناشايست و ناسزا گفته اند و در اين زمان ـ كه مذهب شيعه به قدر قوّتى گرفته ـ ايشان همچنان مانند پدران چندان محبّتى به شاه مردان ندارند. ۱
قاضى نور اللّه شوشترى (م 1019ق) فصلى از كتاب مجالس المؤمنين خود را به شرح حال ابوالفتوح اختصاص داده و در آن مى گويد:
قدوة المفسّرين الشّيخ ابوالفتوح الحسين بن على بن [محمّد بن] احمد الخُزاعى الرازى رحمهم الله از اَعلام علماى تفسير و كلام و عُظماى ادبارى اَنام

1.حديقة الشيعة، ص ۳۳۶.


ابوالفتوح رازي
50

شاگرد فاضل متبحّر بوده است دون از ديگران و خواجه ابو جعفر نيشابورى و قاضى ابو على الطوسى و رشيد على زيرك القمى، و خواجه امام ابو الفتوح عالم كه مصنّف بيست مجلّد است در تفسير قرآن و مؤلّف كتاب شرح الشهاب النبوى است كه همه طوائف اسلام بخواندن و نوشتن آن راغبندو غير اينان از متقدّمان و متأخّران كه به ذكر همه، كتاب مطوّل شود . ۱
و نيز در صفحه اى ديگر ضمن اين كه از مفسّران نام مى برد چنين اشاره مى كند:
والشيخ ابو على الطبرسى صاحب التفسير بالعربيه و خواجه امام ابوالفتوح الرازى كه بيست مجلّد تفسير قرآن تصنيف اوست كه ائمه و علماء همه طوايف طالب و راغبند آن را . ۲
همچنين در ضمن معرّفى مفسّران ۳ و جاهاى ديگر، به مناسبت، از شيخ ابوالفتوح عالم رازى سخن به ميان آمده است . ۴
حمد اللّه مستوفى نيز در ضمن فصلى درباره رى از وى ياد كرده است:
و در رى اهل بيت بسيار مدفون اند و از اكابر و اولياء آسوده اند؛ چون ابراهيم خواص و كسايى از قرّاء سبعه و محمّد بن حسن فقيه و هشام و شيخ جمال الدين ابو الفتوح و جوانمرد قصاب. ۵
ملا احمد اردبيلى (م 993ق) نيز در كتاب خود به از ابوالفتوح نام برده است:
ابن حمزه ـ عليه الرحمة ـ در كتاب ايجاز المطالب في ابراز المذاهب و در كتاب هادى الى النجاة من جميع المهلكات هر دو مى گويد كه در شهر رى

1.النقض، ص ۵۱ ـ ۵۲ .

2.همان، ص ۱۹۲ .

3.همان، ص ۲۸۲ .

4.همان، ص ۲۹۹، ۳۰۴، ۳۱۹ و ۵۶۵.

5.نزهة القلوب، ص ۵۴ .

  • نام منبع :
    ابوالفتوح رازي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 162158
صفحه از 256
پرینت  ارسال به